Ψάχνουν 100 δισ. για ανάπτυξη!

Ο νέος – και κατά πολλούς και επόμενος – υπουργός Οικονομίας Νίκος Χριστοδουλάκης θύμισε σε όλους κάτι που πολλοί φαντάζονταν αλλά λίγοι πολιτικοί ασχολήθηκαν σοβαρά τον τελευταίο χρόνο: Ότι μια «βόμβα» άνω των 9 δισ. ευρώ, οφειλόμενων προς τις ιδιωτικές επιχειρήσεις από το παρελθόν, μέσω προγραμμάτων του παλαιού ΕΣΠΑ και παλαιότερων «εκδόσεων» του αναπτυξιακού, απειλεί να τινάξει στον αέρα τα σχέδια για αλλαγή στο νέο ελληνικό επενδυτικό και παραγωγικό πρότυπο.

Τη στιγμή που η ελληνική οικονομία προσδοκά την αξιοποίηση των 20 δισ. του ΕΣΠΑ μέχρι το 2020 και αναζητά άλλα 80 δισ. που θα επιτρέψουν την επανεκκίνηση της οικονομίας, πάνω από 3 δισ. οφείλονται μόνο από τους αναπτυξιακούς του 2004 και του 2011 και άλλα 6 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ της περιόδου 2007-2013.

Το πρόβλημα είναι ότι όλα αυτά τα έργα βρίσκονται σε εκκρεμότητα μία και πλέον δεκαετία, άρα είναι εξαιρετικά πιθανό να θεωρούνται ως και ξεπερασμένα ή να υπάγονται σε τομείς οι οποίοι πλέον δεν έχουν εμπορικό και αναπτυξιακό ενδιαφέρον. Μεγάλο μέρος, για παράδειγμα, των εν λόγω σχεδίων αφορά επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά, επένδυση η οποία θεωρείται ήδη κορεσμένη και δύσκολα θα θεωρηθεί επιλέξιμη στην επόμενη περίοδο.

Παρεμπιπτόντως, η χώρα πορεύεται πάνω από έναν χρόνο χωρίς αναπτυξιακό νόμο. Θα πει κάποιος και που υπήρχε αναπτυξιακός τι γινόταν;

Στην πράξη τα στοιχεία είναι συντριπτικά:

- Από τον αναπτυξιακό νόμο του 2004, από 10.000 επενδυτικά έργα, έχουν ολοκληρωθεί επιτυχώς 5.100 και ένα σημαντικό μέρος αυτών 2.000 είναι πλέον μη ενεργά και δεν έχουν πραγματοποιήσει καμία απολύτως εκταμίευση.
- Από τον νεότερο νόμο του 2011 έχουν ενταχθεί 1.200 επενδυτικά έργα και έχουν ολοκληρωθεί εννέα.

Πίσω από αυτά τα χιλιάδες επενδυτικά σχέδια βρίσκονται απίστευτες ιστορίες «καθημερινής επενδυτικής τρέλας... αλά ελληνικά». Επιχειρήσεις που σήκωσαν τα χέρια απέναντι στις απαιτήσεις της γραφειοκρατίας, άλλες που αρνήθηκαν να συνδιαλλαγούν με τα κυκλώματα γύρω από τις υπηρεσίες των προγραμμάτων και, τέλος, κάποιες που απλά ατύχησαν, ίσως και γιατί η προσπάθειά τους δεν εδραζόταν σε στέρεες βάσεις.   

Η υποστελέχωση, τα κρούσματα διαφθοράς, αλλά και ο τρόπος με τον οποίο γινόταν ο έλεγχος των έργων, προκειμένου να γίνονται οι πληρωμές, είχαν ως συνέπεια διαχρονικά τεράστιες καθυστερήσεις. Ο μέσος χρόνος ελέγχου, από τη στιγμή δηλαδή που υπέβαλλε το αίτημα ο επενδυτής μέχρι την ολοκλήρωση της διαδικασίας, έφτανε σχεδόν τα 2,5 χρόνια. Δεν είναι λίγες οι φορές που περνούσαν 4-5 μήνες από τη στιγμή που έχει γίνει το αίτημα για να ξεκινήσει ο έλεγχος και όταν αυτό συνέβαινε, διαπιστωνόταν ότι ο φάκελος ήταν ελλιπής ή με λάθη.

Τι μέλλει γενέσθαι

Με αυτά τα δεδομένα, για τα χρωστούμενα του παλαιού ΕΣΠΑ αναζητείται νέα παράταση, έως και έναν χρόνο για το κλείσιμο των εν λόγω σχεδίων, αλλά και τη μεταφορά όσων είναι δυνατόν στο νέο πρόγραμμα.

Το νέο ΕΣΠΑ θα προσανατολιστεί σε δράσεις που θα προσδώσουν έναν εξαγωγικό προσανατολισμό, αλλά θα λαμβάνουν υπόψη και τις δυσμενείς συνθήκες, υπό τις οποίες λειτουργούν οι επιχειρήσεις, με το κριτήριο της απασχόλησης να λαμβάνεται ρητά υπόψη.

Παράλληλα, σχεδιάζεται η αλλαγή δομής του νέου αναπτυξιακού νόμου, με τη δημιουργία ενός κεφαλαιακού οργανισμού ενισχύσεων που θα λειτουργεί σαν fund. Επίσης, ο αναπτυξιακός νόμος θα προβλέπει ότι οι επιχειρήσεις που θα ενταχθούν σε αυτόν θα είναι υποχρεωμένες να αξιολογείται η πιστοληπτική τους ικανότητα από έναν ειδικό μηχανισμό πιστοποίησης, ο οποίος θα συνδυαστεί με την προσπάθεια αναδιάρθρωσης των υφιστάμενων δανείων. Στόχος είναι να δημιουργηθεί ένα εργαλείο ενθάρρυνσης της παροχής κεφαλαίων κίνησης προς τις επιχειρήσεις, αλλά και αναδιάρθρωσης των δανείων τους.