Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024 - 06:30

Δημήτρης Παρασκευής: Αντικρύζουμε με αισιοδοξία το αύριο

Ο αναπληρωτής Καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Υγιεινής Επιδημιολογίας της  Ιατρικής Σχολής, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Δημήτρης Παρασκευής, που ανέλυσε το DNA του κορονοϊού -και ο οποίος ήταν ο πρώτος επιστήμονας σε διεθνή  επίπεδο που έκρουσε τον κώδωνα του παγκόσμιου κινδύνου, κάνοντας λόγο για πανδημία, μιλάει στην Boulevard και ζητάει να διδαχθούμε από την κρίση του κορονοϊού, πιστεύοντας ταυτοχρόνως  ότι ο Μάιος θα είναι ένας καλός μήνας καθώς θα φέρει θετικές εξελίξεις. 
 
Χαμηλών τόνων άνθρωπος αν και εγνωσμένης αξίας, ευγενής, άγρυπνος φύλακας της επιστήμης του και πρωτίστως ένας εμβριθής καθηγητής για την προάσπιση της δημόσιας υγείας, είναι ο κ. Δημήτρης Παρασκευής. Τόσο ο ίδιος, όσο και ακόμη 27 συνάδελφοί του, για την προστασία της δημόσιας υγείας, συσκέπτονται καθημερινά εξετάζοντας διεξοδικά την πορεία της πανδημίας του κορονοϊού στην Ελλάδα, και μας ενημερώνουν για το τι πρέπει να κάνουμε ώστε να διαφυλάξουμε το ανώτατο αγαθό μας - την ίδια μας τη ζωή. Πρόκειται για την ομάδα εμπειρογνωμόνων και λοιμωξιολόγων, αποκαλούμενη και ως η «ομάδα των σοφών», η οποία συστάθηκε από το υπουργείο Υγείας με αποκλειστικό αντικείμενο την επισκόπηση των επιστημονικών δεδομένων και των εξελίξεων της πανδημίας που πλήττει και την χώρα μας.  
 
Ο Δημήτριος Παρασκευής, Αναπληρωτής καθηγητής Προληπτικής Ιατρικής και Υγιεινής Επιδημιολογίας της  Ιατρικής Σχολής, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών και η ομάδα του κατάφεραν πρώτοι από όλους να αποκρυπτογραφήσουν το DNA του κορονοϊού και να ξετυλίξουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά ενός τόσο επικίνδυνου και θανατηφόρου ιού. 
 
Ο αναπληρωτής Καθηγητής κ. Δημήτρης Παρασκευής, μιλά κατά αποκλειστικότητα στην Boulevard και με τα μετρημένα λόγια του –όπως συνηθίζει πάντα στις συνομιλίες του- λειτουργεί ως «φάρος» αισιοδοξίας. Κάθε μέρα και κάθε λεπτό από την Ιατρική Σχολή του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών δίνει την δική του μάχη, σε ένα μέτωπο όπου ο «εχθρός» έχει αποδειχθεί ένας πολύ σκληρός αντίπαλος –καθ’ ότι αόρατος και θανατερός.  Και όπως μας εξηγεί «ο ιός έχει μεγαλύτερη μολυσματικότητα σε σχέση με τον ιό της γρίπης και σε συνδυασμό ότι μπορεί να μεταδοθεί μέσω σταγονιδίων του αναπνευστικού ακόμα και κατά την περίοδο της ασυμπτωματικής φάσης, τον καθιστά εύκολα μεταδιδόμενο».
 
Ήταν μάλιστα ένας από τους λίγους, ο οποίος, έγκαιρα πολύ πριν ανακοινωθεί επίσημα από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, μίλησε για πανδημία. Σήμερα ο ίδιος θα πει ότι αυτό που πήγε στραβά είναι «η υποεκτίμηση του κινδύνου διασποράς» αλλά και «οι σημαντικές οικονομικές συνέπειες των παρεμβάσεων που ενδεχομένως δυσχέρηναν τη λήψη μέτρων στην αρχή της επιδημίας».
 
Είναι όμως εκ φύσεως του και ένας αισιόδοξος άνθρωπος και οι προβλέψεις του για το αύριο είναι ευοίωνες. «Υπάρχει αισιοδοξία αναφορικά με την πορεία της επιδημίας και το πολύ χαμηλό ποσοστό θανάτων ανά 1.000.000 πληθυσμού» επισημαίνει με νόημα, ξεκαθαρίζοντας ταυτόχρονα ότι «η συνέχιση της θετικής πορεία προϋποθέτει την πειθάρχηση του πληθυσμού στις συστηνόμενες παρεμβάσεις».
 
Δεν σταματά πάντως να τονίζει σε κάθε ευκαιρία, ότι πρέπει να δείχνουμε σεβασμό στην αξία της ζωής. «Είναι ένας τιτάνιος αγώνας» που στην βάση του παρονομαστή είναι η συλλογικότητα και στο βάθος ένα καλύτερο αύριο για όλους. 
 
Αναλυτικά, η συνέντευξη του Δημήτρη Παρασκευή, Αναπληρωτή Καθηγητή Προληπτική Ιατρική και Υγιεινή Επιδημιολογίας της  Ιατρικής Σχολής, του ΕΚΠΑ, έχει ως εξής: 
 
-Κύριε καθηγητά, όλος ο πλανήτης βιώνει την πανδημία του κορονοϊού. Είστε από τους λίγους πρώτους επιστήμονες που έχετε αποκωδικοποίηση αναλύσει το DNA του ιού.
Πώς ξεκίνησε τελικά; Σας έχει περάσει από το μυαλό ότι μπορεί να είναι προϊόν κάποιου εργαστηρίου;
 
Ο ιός SARS-CoV-2 που μολύνει τους ανθρώπους παρουσιάζει πολύ μεγάλη γενετική ομολογία με αντίστοιχο ιό που μολύνει νυχτερίδες και συνεπώς η πιθανή πηγή προέλευσης είναι από αυτά τα ζώα. Είναι πιθανό ο ιός να έχει μεταδοθεί στους ανθρώπους από τη νυχτερίδα, μέσω κάποιου ενδιάμεσου ζώου, αλλά μέχρι σήμερα δεν έχει ταυτοποιηθεί ο ενδιάμεσος ξενιστής. Το αν είναι προϊόν κάποιου εργαστηρίου, αυτό δεν είναι πιθανό γιατί όπως προαναφέρθηκε, ιοί τέτοιου είδους έχουν απομονωθεί από νυχτερίδες.
 
-Πείτε μας με απλά λόγια τι είναι ο Κορονοϊος, η β-ομάδα στην οποία ανήκει. Γιατί έχει διαδοθεί με τόσο γρήγορους ρυθμούς και γιατί είναι τόσο δύσκολο να περιοριστεί;
Ο κορωνοϊός και οι υπόλοιποι ιοί της ίδιας κατηγορίας προσβάλλουν το αναπνευστικό και εκτός από τον άνθρωπο μολύνουν κυρίως νυχτερίδες. Η β-ομάδα αφορά την κατηγορία που ταξινομείται ο SARS-CoV-2. Η μολυσματικότητα αφορά μια ενδογενή ιδιότητα του ιού που σχετίζεται με τη συγγένεια της εξωτερικής πρωτεΐνης με τον υποδοχέα των κυττάρων στόχων που προσβάλλει. Ο ιός έχει μεγαλύτερη μολυσματικότητα σε σχέση με τον ιό της γρίπης και σε συνδυασμό ότι μπορεί να μεταδοθεί μέσω σταγονιδίων του αναπνευστικού ακόμα και κατά την περίοδο της ασυμπτωματικής φάσης, τον καθιστά εύκολα μεταδιδόμενο.
 
-Ποιοι είναι οι λόγοι που δεν κάνει διακρίσεις, ούτε φυσικά σε νέους συνανθρώπους μας; Είναι τελικά ένας ύπουλος ιος;
Ο βασικός λόγος που ο ιός δεν κάνει διακρίσεις είναι η απουσία ανοσίας, της φυσικής άμυνας δηλαδή, έναντι του ιού που μας καθιστά όλους ευαίσθητους απέναντι του.
 
-Βλέπουμε, τους ανθρώπους που νοσούν και που πεθαίνουν να αυξάνουν με γεωμετρική πρόοδο. Έγιναν λάθη σε παγκόσμιο επίπεδο; Μήπως τελικά άργησε ο ΠΟΥ να σημάνει γενικό συναγερμό και να μιλήσει ευθέως από τις πρώτες κιόλας μέρες για πανδημία και όχι για μια ακόμη επιδημία;
 
Ο ΠΟΥ είχε επισημάνει από πολύ νωρίς τον πιθανό κίνδυνο διασποράς του SARS- CoV-2 σε παγκόσμια κλίμακα αλλά σε κάποιες περιοχές συνέβη καθυστερημένη διάγνωση του κρουσμάτων και της αρχικής διασποράς του ιού. Ο χαρακτηρισμός της κατάστασης από τον ΠΟΥ ως πανδημία δεν θα άλλαζε τη διαχείριση της κατάστασης. Οι συστάσεις για τον περιορισμό της μετάδοσης είχαν ανακοινωθεί από τον ΠΟΥ από τα πρώιμα στάδια της διασποράς στην Κίνα.
 
 
-Θυμάμαι πριν μήνες σε μια συζήτησή μας, πολύ πριν ο ΠΟΥ μιλήσει για πανδημία, πως μου λέγατε συνέχεια ότι είναι πανδημία. Γιατί, λοιπόν, δεν έλαβαν όλες οι χώρες εκείνα τα μέτρα ώστε να προστατεύσουν τους λαούς τους; Κας σας ρωτώ γιατί βλέπουμε άλλες χώρες ακόμη και ευρωπαϊκές να λαμβάνουν εκ διαμέτρου αντίθετα μέτρα από ότι εμείς; Εως και καθόλου μέτρα θα λέγαμε.
 
Η γεωγραφική διασπορά είχε τα χαρακτηριστικά της πανδημίας πριν από τον χαρακτηρισμό της από τον ΠΟΥ. Η μη έγκαιρη λήψη παρεμβάσεων έπαιξε σημαντικό ρόλο για τον μη αποτελεσματικό έλεγχο της διασποράς. Πιθανοί λόγοι για την μη έγκαιρη λήψη των παρεμβάσεων είναι η υποεκτίμηση του κινδύνου διασποράς, δεδομένου ότι η επιδημία στην αρχή ήταν εντοπισμένη στην Κίνα και σε γειτονικές χώρες, καθώς και οι σημαντικές οικονομικές συνέπειες των παρεμβάσεων που ενδεχομένως δυσχέρηναν τη λήψη τους στην αρχή της επιδημίας.
 
-Τι πιστεύετε ότι πήγε λάθος στην Ιταλία, στην Ισπανία και στην Γαλλία. Γιατί μόνο σε αυτές τις χώρες έχουμε πάνω από 385.000 κρούσματα και περισσότερους από 42.000 θανάτους;(θα τα επικαιροποιήσω). Μήπως είναι και γονιδιακό το θέμα ή είναι λάθος μια τέτοια προσέγγιση;
 
Ο πιο πιθανός λόγος είναι η μη έγκαιρη εφαρμογή παρεμβάσεων και ειδικά η συνέχιση της λειτουργίας των βιομηχανιών στην Ιταλία, παρότι ο αριθμός του κρουσμάτων που είχαν διαγνωσθεί ήταν υψηλός. Αυτές οι πρακτικές επέτρεψαν στον ιό να μεταδοθεί ανεξέλεγκτα κατά τα πρώιμα στάδια της επιδημίας, σε μεγάλο αριθμό ανθρώπων.
 
-Και να έρθουμε στην χώρα μας. Είστε ένας από τους 28 επιστήμονες που απαρτίζετε την ειδική επιτροπή του υπουργείου Υγείας για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Καθημερινά «κρεμόμαστε» από τις αποφάσεις που θα λάβετε και θα εισηγηθείτε στην κυβέρνηση. Πως αξιολογείτε την σημερινή κατάσταση. Πιστεύετε ότι έχουμε φτάσει στο πικ των κρουσμάτων;
 
Υπάρχει αισιοδοξία αναφορικά με την πορεία της επιδημίας και το πολύ χαμηλό ποσοστό θανάτων ανά 1.000.000 πληθυσμού, αλλά παρ’ όλα αυτά είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι γιατί η συνέχιση της θετικής πορεία προϋποθέτει την πειθάρχηση του πληθυσμού στις συστηνόμενες παρεμβάσεις. Αναφορικά με το αν έχει παρατηρηθεί το μέγιστο είναι πολύ πιθανό να έχει συμβεί αλλά το προσεχές διάστημα θα υπάρχουν πιο ισχυρές ενδείξεις αν πραγματικά έχει παρατηρηθεί.
 
-Πόσα είναι τελικά τα κρούσματα στην Ελλάδα κ. Καθηγητά γιατί ακούμε πολλές θεωρίες;
 
Ο συνολικός αριθμός κρουσμάτων δεν μπορεί να εκτιμηθεί με ακρίβεια. Πριν περίπου δύο εβδομάδες η συνάδελφος Αναπληρώτρια Καθηγήτρια κα Σύψα, είχε εκτιμήσει αυτόν τον αριθμό σε περίπου 8.000 -10.000, άρα τώρα ο αριθμός αυτός θα έχει αυξηθεί περαιτέρω. Η ασφαλής εκτίμηση αναφορικά με την πορεία της επιδημίας είναι ο αριθμός θανάτων (περίπου 8 ανά 1.000.000 πληθυσμού) που μας κατατάσσει, ευτυχώς, πολύ χαμηλά περίπου στην 50η θέση ανά την υφήλιο.
 
-Καταφέραμε να συγκρατήσουμε την επέλαση του κορονοϊού; Σας φοβίζει το δεύτερο κύμα;
 
Για το δεύτερο κύμα θα έχουμε μεγαλύτερη εμπειρία και περισσότερα στοιχεία στα χέρια μας σε σχέση με το τι συνέβη στο πρώτο κύμα. Η μεγάλη πρόκληση θα είναι να καταφέρουμε να ελέγξουμε τη διασπορά του ιού χωρίς να εφαρμοστούν εκτεταμένες παρεμβάσεις τύπου lockdown. Σε καμία περίπτωση όμως δεν θα υπάρξει εφησυχασμός ή ολιγωρία στην εφαρμογή μέτρων αν η εφαρμογή τους καταστεί απαραίτητη.
 
 
-Πότε θα καταφέρουμε να επιστρέψουμε σε μια κανονικότητα; Να ανοίξουν τα καταστήματα και να επιστρέψουν οι άνθρωποι στην εργασία τους;
 
Αν όλα εξελιχθούν ομαλά ο μήνας Μάϊος θα φέρει θετικές εξελίξεις και στο μέτωπο των παρεμβάσεων. Είναι αντιληπτό ότι η κοινωνία αναμένει με αγωνία την επιστροφή στην κανονικότητα.
 
-Με την εμπειρία που έχετε και τα μοντέλα που παρακολουθείτε την εξέλιξη της πανδημίας, θα ανοίξουν τα σχολεία ή το θωρείτε παρακινδυνευμένο;
 
Η λήψη αποφάσεων θα γίνει με κριτήριο την προστασία της  δημόσιας υγείας και αυτό θα ισχύσει και για τα σχολεία. Αναφορικά με τον ιό SARS-CoV-2 τα παιδιά κινδυνεύουν λιγότερο σε σχέση με τον υπόλοιπο πληθυσμό. Σε κάθε περίπτωση οι υπηρεσίες δημόσιας υγείας θα είναι σε εγρήγορση για την επιτήρηση του νοσήματος και την εφαρμογή παρεμβάσεων αν καθιστούν αναγκαίες.
 
-Κύριε Παρασκευή, υπάρχει η πιθανότητα να μην βρεθεί εμβόλιο για τον SARS-CoV-2; Ασχολούνται όλα τα Πανεπιστήμια του κόσμου και τα εξειδικευμένα κέντρα, αλλά και το Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια με εμπειρία πάνω από 35 χρόνια στους κορονοϊούς και δεν έχει βρεθεί ακόμη, όπως δεν βρέθηκε, αν δεν κάνω λάθος, ούτε για τον Sars ούτε για τον Mers.
 
Ο ακριβής χρονικός ορίζοντας για την ανάπτυξη του εμβολίου δεν είναι δυνατόν  να προσδιοριστεί γιατί εξαρτάται από την πορεία ερευνών που είναι σε εξέλιξη. Η προσπάθεια που καταβάλλεται είναι πολύ μεγάλη και το γεγονός ότι δεν αναπτύχθηκε εμβόλιο για τους SARS και MERS δεν αποτελεί κριτήριο για το αποτέλεσμα της προσπάθειας για τον ιό SARS-CoV-2.
 
-Mήπως τελικά θα πρέπει να περιμένουμε πιο γρήγορα κάποιο φάρμακο; Και αν ναι πότε; Ποια είναι η εκτίμησή σας.
 
Στο τομέα των φαρμάκων επίσης γίνονται συνδυασμένες προσπάθειες και ευελπιστούμε ότι θα έχουμε σύντομα θετικά αποτελέσματα, αλλά το πότε ακριβώς δεν μπορεί να εκτιμηθεί. Είναι κάτι που θα συμβεί όμως με βεβαιότητα….
 
-Κύριε Καθηγητά, ξεκίνησε ήδη η λειτουργία των 500 Κινητών Ομάδων Υγείας (ΚΟΜΥ) ειδικού σκοπού για τη λήψη δειγμάτων βιολογικού υλικού σε ύποπτα ή πιθανά κρούσματα κορονοϊού COVID-19 κατ’ ́οίκον υπό την καθοδήγηση και τις οδηγίες του ΕΟΔΥ. Πιστεύετε ότι σε λίγους μήνες πρέπει να κάνει ολόκληρος ο πληθυσμός τα μοριακά τεστ ανοσίας; Γιατί και σε αυτό το ζήτημα έχει ξεκινήσει μια μεγάλη συζήτηση για το εάν και κατά πόσο πρέπει να γίνει κάτι τέτοιο.
 
Αυτές οι δράσεις μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά στον έλεγχο της διασποράς τώρα ή στο μέλλον, ή κάτω από προϋποθέσεις, να εκτιμήσουν χρήσιμα επιδημιολογικά δεδομένα. Αναφορικά με τον έλεγχο του πληθυσμού εξετάζονται διαφορετικά σενάρια με κριτήριο τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας και την αποφυγή παρεμβάσεων με μεγάλο οικονομικό κόστος.
 
-Αν είχατε, κύριε Καθηγητά, μπροστά σας έναν ασθενή που νοσεί από τον κορονοϊό τι θα του λέγατε; Πως πρέπει να αντιμετωπίσει την ασθένεια;
 
Θα συνέστηνα ψυχραιμία γιατί το πιο πιθανό θα είναι να έχει ήπια συμπτώματα και να χρειαστεί να παραμείνει στην οικία του, αλλά σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι σε επικοινωνία με τον θεράποντα ιατρό του ή με τις δομές υγείας της χώρας. Επίσης έχει σημασία να προστατέψει τα άτομα του οικείου περιβάλλοντος του από πιθανή μετάδοση του ιού.
 
-Κλείνοντας και επειδή ανήκετε και εσείς στους ήρωες όχι του σήμερα, όπως ανακάλυψαν κάποιοι, αλλά του χθες και του αύριο και αφού σας ευχαριστήσω εκ μέρους και των 10.000 αναγνωστών μας, πείτε μας με δυο λόγια για τον τιτάνιο αγώνα που κάνετε. Πως θέλετε να είναι η επόμενη μέρα; Τι όνειρα κάνετε κ. Παρασκευή;
 
Θα προτιμούσα να χαρακτηρίσω ήρωες τους ανθρώπους της πρώτης γραμμής, όπως τους γιατρούς, τους νοσηλευτές και όλους τους επαγγελματίες υγείας ή άλλων ειδικοτήτων που εργάζονται σε διαφορετικά πόστα και δίνουν καθημερινά μάχη για τη διασφάλιση της υγείας του πληθυσμού. Είμαστε στην ευχάριστη θέση να αντικρίζουμε με αισιοδοξία το αύριο γιατί αντιμετωπίσαμε όλοι μαζί και με υπευθυνότητα το χθες, δείχνοντας κυρίως  σεβασμό στην αξία της ζωής. Ο αγώνας έγινε τιτάνιος γιατί ακριβώς η προσπάθεια ήταν συλλογική. Αναλογιζόμενος τον ορισμό του ήρωα θα χαρακτήριζα τον άνθρωπο που καταφέρνει να ξεπερνάει τον εαυτό του, μεγαλώνοντάς τον σε μέγεθος και σε αξίες. Τα όνειρα μου για την επόμενη μέρα είναι να κρατήσουμε ότι μας δίδαξε η πανδημία και να βαδίσουμε σε ένα καλύτερο αύριο...