Καταστροφική συνταγή, προφανείς ευθύνες
Η χώρα έπασχε βαρέως. Άρρωστη οικονομία, προβληματικό κράτος και λουσάτη ζωή με δανεικά. Ήρθε και η εισδοχή στο ευρώ με ψεύτικα στοιχεία και η Ελλάδα βρέθηκε στα πρόθυρα χρεωκοπίας. Αδήριτη η ανάγκη για ανάσχεση της πορείας προς την άβυσσο και επιβεβλημένη μια δραστική συνταγή σωτηρίας.
Αλίμονο, όμως. Η σωτήρια οδός που επελέγη από τους δανειστές αποδείχτηκε καταστροφική. Αντί να απαλείψει τις υπερβολές και την ανισότητα σε μισθούς και συντάξεις, επέβαλε ισοπεδωτικά μέτρα που εξάρθρωσαν την οικονομία. Υφεση, ανεργία και απαγορευτικό τείχος στην ανάπτυξη. Ταυτόχρονα, προσδιόρισε ασφυκτικά το χρονικό διάστημα εντός του οποίου έπρεπε να επισυμβούν όσα αποφασίστηκαν, με αποτέλεσμα η χώρα να βρεθεί στην εντατική.
Το σοκ της ελληνικής κοινωνίας και η πρωτοφανής εικόνα μιας ναυαγισμένης και απελπισμένης χώρας ουδόλως απασχόλησαν τους δανειστές. Απεναντίας συνέχιζαν ακάθεκτοι την πίεση, τη στιγμή που ένα μέρος εξ αυτών, το ΔΝΤ, αναγκάστηκε να παραδεχτεί για πρώτη φορά τη μεγάλη αλήθεια: Κάναμε λάθος (στον πολλαπλασιαστή)! Ομολογία χωρίς στοιχειώδη επανόρθωση. Καμμία! Τίποτε! Λες και το εγκληματικό λάθος ήταν μια αβλεψία στα ρέστα, όταν ψωνίζεις στο περίπτερο.
Όμως υπάρχει και ανάλογη συνέχεια: προσφάτως το ΔΝΤ, στην απόρρητη έκθεση που αποκάλυψε η «Καθημερινή», ομολογεί ότι «το πρόγραμμα δεν είναι δίκαιο». Ναι! Επί λέξει. Και θεωρεί επιτακτική την ανάγκη να υπάρξει «κοινωνική δικαιοσύνη» στην Ελλάδα. Ηχηρή παραδοχή, κανένα αποτέλεσμα: η μόνιμη θέση του ΔΝΤ για το χρέος (εξαιρετικά μη βιώσιμο) και για τα δυναστικά πλεονάσματα αφήνει αδιάφορο τον κουμανταδόρο της Ένωσης, τον κ. Σόιμπλε.
Κι εδώ, νέος τραγέλαφος: ενώ ο Γερμανός αυτοκράτωρ απορρίπτει τις θέσεις αυτές του Ταμείου, ταυτόχρονα θεωρεί εκ των ων ουκ άνευ την παραμονή του ΔΝΤ! Παράλογο πλην πραγματικό. Και οδυνηρό για τη χώρα μας που αμύνεται απεγνωσμένα -και άτσαλα-, αλλά αδυνατεί να εξασφαλίσει τα στοιχειώδη στην ατέρμονα διαπραγμάτευση. Έτσι, φτάσαμε σήμερα να βιώνουμε μια εξωφρενική κατάσταση: το ΔΝΤ εμμένει στις θέσεις του, αλλά δεν προσπαθεί να τις επιβάλει - πόσω μάλλον να καταγγείλει τη συμπεριφορά του κ. Σόιμπλε.
Αντ’ αυτού απαιτεί να ληφθούν πρόσθετα εξοντωτικά μέτρα, εξαιτίας του γεγονότος ότι δεν έγιναν αποδεκτές οι θέσεις του για το χρέος και το πλεόνασμα. Κι έτσι, μεταξύ σφύρας και άκμονος η Ελλάδα, βλέπει τη δεύτερη αξιολόγηση να καθυστερεί δραματικά, την ένταξη στην ποσοτική χαλάρωση να απομακρύνεται και το οικονομικό κλίμα να επιδεινώνεται.
Μονομερείς οι ευθύνες, λοιπόν; Όχι, ασφαλώς. Όλες οι μνημονιακές κυβερνήσεις βαρύνονται με καθυστερήσεις και αλλοπρόσαλλες επιλογές και αυταπάτες. Ειδικά ο ΣΥΡΙΖΑ, που είχε την εντύπωση ότι ο διεκδικητικός ριζοσπαστισμός του θα πίεζε τους δανειστές να υποχωρήσουν, έστω στα σημεία. Αποδείχτηκε ότι εκείνοι δεν ορρωδούν προ ουδενός. Με αποτέλεσμα, το φλογισμένο πρώτο εξάμηνο του 2015 να επιβαρύνει δραματικά την οικονομία και να καταλήξει σε νέο Μνημόνιο, εξίσου οδυνηρό με τα προηγούμενα.
Ο Βαρουφάκης, στις πρώτες δηλώσεις του ως υπουργός, προέβη σε μια αποκαλυπτική δήλωση, η οποία πέρασε, παραδόξως, απαρατήρητη: Το Μνημόνιο είναι κατά 70% σωστό! Έχει δίκιο. Το δίκαιον του πράγματος αφορά σε μεταρρυθμίσεις που έπρεπε να είχαν γίνει από χρόνια στην Ελλάδα, και αφορούν πρωτίστως στον ερειπιώνα του κράτους και στις ποικίλες στρεβλώσεις και ανισότητες. Μόνο που το υπόλοιπο 30% ήταν λάθος, όπως ομολόγησε πλειστάκις το ΔΝΤ, μιλώντας για τον πυρήνα του προγράμματος.
Και τώρα; Επιβαρυντική ασάφεια, αμηχανία, φόβοι για νέα μέτρα (το κείμενο γράφτηκε στις αρχές Φεβρουαρίου) και ελάχιστες ελπίδες για δημιουργικό συμβιβασμό, ευεργετικό για τη χώρα. Δυστυχώς.
Φωτό: Αθήνα 1920