Τρίτη, 19 Μαρτίου, 2024 - 01:56

Το τέλος του άνευ ορίων laissez faire et laissez passer

Έχουμε την ατυχία να ζούμε ιστορικές μεν στιγμές, δυσάρεστες δε. Ουδείς είναι σε θέση αυτή τη στιγμή να προδικάσει ποιο θα είναι το τέλος και πόσο οδυνηρό θα είναι. Ας ελπίσουμε μόνο, ότι ο θεός της Ελλάδος, ενεργώντας ως μηχανής θεός, θα μας γλυτώσει από τα χειρότερα, ώστε το επόμενο άρθρο να το διαβάσουμε και πάλι όλοι μας.
Από τον Ηλία Δημητρέλλο
 
Και ξαφνικά, εκεί που η ζωή η δική σου και των υπολοίπων έβαινε κανονικώς, έρχονται τα πάνω – κάτω. Στην αρχή μαθαίνεις για μια επιδημία κάπου στην Κίνα, σε μία πόλη που δεν είχες ξανακούσει. Διαβάζεις για κρούσματα, για μαζικούς θανάτους, για καραντίνα, αλλά όλα σου φαίνονται τόσα μακρινά. Εξάλλου η Κίνα απέχει χιλιάδες χιλιόμετρα από εσένα. 
Και εκεί που συνεχίζεις τη ζωή σου, η οποία για πρώτη φορά μετά από δέκα χρόνια μνημονιακού ολέθρου αποκτά μια κάποια κανονικότητα, μαθαίνεις για κρούσματα στην Ιταλία. Λίγα αρχικά, μαζικά σε ελάχιστες ημέρες. Αρχίζεις να θορυβείσαι, αλλά και πάλι σχεδόν μοιρολατρικά, θέλεις να πιστέψεις ότι δεν πρόκειται να συμβούν αυτά κι εδώ. Ο θεός της Ελλάδος θα βάλει για ακόμη μία φορά το χέρι του και θα μας σώσει. 
 
Αλλά ο ιός αποδεικνύεται ισχυρότερος από τον θεό της Ελλάδος και σε ελάχιστο χρονικό διάστημα έχουμε κι εδώ τα πρώτα κρούσματα. Στην αρχή το αντιμετωπίσαμε με πλάκα, όπως όλα άλλωστε τα σοβαρά πράγματα. Και πριν καταλάβουμε τι έχει γίνει, η ζωή μας αλλάζει δραματικά. Ζούμε στιγμές που ποτέ δεν φανταστήκαμε ότι μπορεί να ζήσουμε, ενώ όσοι δεν προτιμούμε τις ταινίες καταστροφής, δεν τα είχαμε δει ούτε στο Χόλυγουντ. Δεδομένα και αυτονόητα ακυρώνονται με μία Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου. Ο τρόπος ζωής μας ακυρώνεται για απροσδιόριστο χρονικό διάστημα. Σε κάθε περίπτωση πάντως μακρύ.
 
Εννοείται ότι η κοινωνία δεν ήταν έτοιμη. Πώς άλλωστε; Καμία κοινωνία, κανενός κράτους δεν ήταν έτοιμη να αντιμετωπίσει μία πανδημία. Όπως ακριβώς και έναν γενικευμένο πόλεμο. Ειδικά στις δυτικές κοινωνίες όπου τα βασικά προβλήματα επιβίωσης είναι λυμένα εδώ και εβδομήντα χρόνια, όσα συμβαίνουν είναι αδιανόητα. Και κυρίως η απαγόρευση μετακινήσεων. Οι δυτικές κοινωνίες ήσαν τυχερές και δεν είχαν την «χαρά» να μεγαλώσουν με το σοσιαλιστικό κράτος – κέρβερο που ρύθμιζε κάθε έκφανση της προσωπικής και κοινωνικής ζωής των πολιτών του.
 
Κι όμως οι άνευ όρων και περιορισμών μετακινήσεις ήταν εκείνες που μετέτρεψαν μία επιδημία σε μία μακρινή πόλη στην Κίνα σε πανδημία. Η παγκοσμιοποίηση, το «Laissez faire et laissez passer» αγαθών και προσώπων δέχθηκε πολύ ισχυρό πλήγμα. Πολιτικά άλλωστε οι θιασώτες του απομονωτισμού έχουν πάρει πολύ καιρό κεφάλι σε ΗΠΑ, Μεγάλη Βρετανία, Βραζιλία, ενώ ακόμη και η Γερμανία δείχνει να ακολουθεί. Ήδη, τόσο η παγκόσμια οικονομία, αλλά και οι εθνικές οικονομίες έχουν υποστεί σοβαρή ζημιά και γίνεται προσπάθεια να μην καταστεί ανεπανόρθωτη. Οι αιχμές του δόρατος της παγκοσμιοποίησης, τα διεθνή χρηματιστήρια και ο τουρισμός τελούν υπό κατάρρευση. Και αν η ελεύθερη κίνηση κεφαλαίων δεν αναμένεται να τεθεί υπό αμφισβήτηση, τα μεγάλα κράτη σπεύδουν να υπερασπιστούν το εγχώριο κεφάλαιο, θέτοντας προσκόμματα στα εξωχώρια, μέσω δασμών, ορίων και απαγορεύσεων, ενώ με την πρώτη ευκαιρία δεν διστάζουν να κτυπήσουν τους αντιπάλους εν μέσω κρίσης (όπως για παράδειγμα η απόφαση του Τραμπ για την απαγόρευση πτήσεων στις ΗΠΑ από την Ευρώπη). Η απρόσκοπτη όμως μετακίνηση προσώπων δεν μπορεί να παραμείνει όπως πριν. Θα τεθούν περιορισμοί με πρόσχημα το κορωνοϊό, αλλά με κύρια στόχευση την αποφυγή της μετανάστευσης και την περιφρούρηση των θέσεων εργασίας. 
 
Τέλος, η κρίση ανέδειξε, παρά τα αντιθέτως θρυλούμενα, τον πρωτεύοντα ρόλο και την καθοριστική σημασία του Δημοσίου Εθνικού Συστήματος Υγείας, καθώς τόσο τα Κράτη όσο και οι πολίτες τους, έδειξαν ότι το εμπιστεύονται περισσότερο έναντι του ιδιωτικού τομέα. Κρίθηκε ότι όταν η κοινωνία δοκιμάζεται και η Δημόσια Υγεία τίθεται σε κίνδυνο, μόνο με οργανωμένα και σύγχρονα δημόσια νοσοκομεία, επανδρωμένα με εκπαιδευμένο προσωπικό, αντιμετωπίζεται η κρίση. Έτσι θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι οι επενδύσεις στο δημόσιο σύστημα υγείας δεν αποτελούν αχρείαστη κρατική δαπάνη ως πασχίζουν να πείσουν οι θιασώτες του νεοφιλελευθερισμού, αλλά απαραίτητη συνθήκη κοινωνικής συνοχής. Ο δε ιδιωτικός τομέας υγείας μόνο επικουρικά μπορεί να συνδράμει, λόγω της προφανούς κερδοσκοπικής στόχευσής του και της πεπερασμένης αντίληψής του περί Δημόσιας Υγείας. 
Έχουμε την ατυχία να ζούμε ιστορικές μεν στιγμές, δυσάρεστες δε. Ουδείς είναι σε θέση αυτή τη στιγμή να προδικάσει ποιο θα είναι το τέλος και πόσο οδυνηρό θα είναι. Ας ελπίσουμε μόνο, ότι ο θεός της Ελλάδος, ενεργώντας ως μηχανής θεός, θα μας γλυτώσει από τα χειρότερα, ώστε το επόμενο άρθρο να το διαβάσουμε και πάλι όλοι μας. 
 
*Κλίμακα. Ζωγραφική / Όπυ Ζούνη