Νέα Δημοκρατία: habemus ducem

Ο κοινωνικός φιλελευθερισμός της Νέας Δημοκρατίας παλινδρομεί ως εκκρεμές του αδυσώπητου μνημονίου και των επιταγών που υπαγορεύονται από αυτό

Από τον Νικόλα Παπαναστασόπουλο*

Η εκλογή αρχηγού στη Νέα Δημοκρατία απέδειξε ότι η αξιωματική αντιπολίτευση άνοιξε τις πόρτες στον κόσμο της και ζήτησε από αυτόν να καθορίσει το μέλλον της. Εμπιστεύτηκε τον ψηφοφόρο της, υπογραμμίζοντας ότι σ’ ένα «σπιτικό ο νοικοκύρης» έχει τον πρώτο λόγο και δεν είναι για να πληρώνει μόνο τον λογαριασμό. Και αν μη τι άλλο προσέδωσε σεβασμό σ’ αυτούς τους νοικοκύρηδες που κρατούν αυτή την παράταξη ζωντανή και δεν την έχουν στείλει στο χρονοντούλαπο της ιστορίας.

Είναι αλήθεια ότι η Νέα Δημοκρατία βιώνει πολλά παράδοξα, καθώς διακήρυττε τα φιλελεύθερα και δημοκρατικά ιδεώδη και ένα νέο ουσιαστικό πρότυπο δημοκρατίας, αλλά παρέμεινε ένα κόμμα κλειστό, ευεπίφορο σε βυζαντινισμούς και διαδικασίες «τελετής περιβολής». Και τούτο διότι δεν έκανε πράξη αυτά που η ιδρυτική της διακήρυξη οιστρηλατεί (σημειωτέον, το κείμενο αυτό αποτελεί μνημείο πολιτικού μανιφέστου, προϊόν ενός αξεπέραστου στοχασμού, που είναι ερώτημα αν μπορεί να ξαναγραφτεί και από ποιους). Ένα βήμα πιο πέρα, ανακύκλωσε λογικές και εμφάνισε συμπτώματα που κάθε άλλο παρά χαρακτηρίζουν μια φιλελεύθερη παράταξη, που παρά τα πολλά της λάθη επέδειξε κορυφαίες εθνικές επιτεύξεις.

Η τελική εκλογική αναμέτρηση διεξήχθη μεταξύ του Β. Μεϊμαράκη και του Κυρ. Μητσοτάκη. Ενός πολιτικού από τη μια που, εντός ή εκτός εισαγωγικών, έχει ψηθεί περισσότερο από κάθε άλλον στον κομματικό αγώνα, κουβαλώντας ένα μέρος της ιστορίας αυτής της παράταξης, και από την άλλη, ενός πολιτικού που τον κατηγορούν για πορφυρογέννητο, αλλά απέδειξε με θάρρος ότι χαράσσει τα δικά του βήματα, πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα (Ειρήσθω εν παρόδω, επειδή έχω εργαστεί στο γραφείο του πρώτου, προσπαθώ να κάνω μια νηφάλια ανάλυση, επειδή αυτή απαιτεί να βλέπεις ακόμα «και τον φίλο με τα μάτια ενός εχθρού»).

Κατά κύριο λόγο σ’ αυτήν την εκλογική διαδικασία πολλοί μίλησαν για διαπάλη μεταξύ καραμανλισμού και μητσοτακισμού. Είναι οξύμωρο πως η ιστορία μεταλλάσσει ρόλους και εκφραστές, αλλά δεν είναι αυτό το κρίσιμο κομματικό διακύβευμα. Αυτό δεν είναι άλλο από τον τρόπο με τον οποίο θα ισορροπηθεί ο δεξιός και ο φιλελεύθερος χαρακτήρας, σε υπέρβαση ποικιλωνυμιών και νομιναλισμών.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής με τον ριζοσπαστικό του φιλελευθερισμό, αριστοτελικά ορμώμενος, επιχείρησε μια αρμονική σύζευξη των δύο αυτών χαρακτηριστικών. Στις κυβερνήσεις Κ. Μητσοτάκη, το βάρος δόθηκε στο δεύτερο και υπήρξαν οι αντίστοιχες αντιδράσεις. Ο Κώστας Καραμανλής με τον μεσαίο χώρο και το πρόταγμα του κοινωνικού φιλελευθερισμού επιχείρησε και αυτός με τη σειρά του έναν συγκερασμό, με τη γνωστή εξέλιξη, ενώ ο Αντώνης Σαμαράς υπέστειλε την ιδεολογική σημαία, υπό το βάρος της τραγικής πραγματικότητας.

Στο σήμερα, ο κοινωνικός φιλελευθερισμός της Νέας Δημοκρατίας παλινδρομεί ως εκκρεμές του αδυσώπητου μνημονίου και των επιταγών που υπαγορεύονται από αυτό. Αυτό είναι το κρίσιμο σημείο, επί του οποίου θα αξιολογηθεί η εναλλακτική πρόταση της αξιωματικής αντιπολίτευσης απέναντι στη σημερινή κυβέρνηση. Ως εκ τούτου, η Νέα Δημοκρατία με τον νέο της πια αρχηγό οφείλει να διαμορφώσει την ουσιαστική της πρόταση, σε ώσμωση με την κοινωνία, ως ευαγή αντιμετώπιση της σημερινής κατάστασης και όχι χαιρέκακα εν αναμονή της φθοράς της τελευταίας.

Οι ψηφοφόροι της Νέας Δημοκρατίας με την εκλογή τους στάθμισαν το προφίλ των δύο προσώπων και απάντησαν βοηθώντας τον νέο πρόεδρό της να γεφυρώσει τις τάσεις και να αναγεννήσει την παράταξη.

Πολλά λέχτηκαν και σ’ έναν αγώνα γίνονται και φάουλ, όμως ο αγώνας ήταν οικογενειακό διπλό, οπότε όλα αυτά υποχωρούν στην επόμενη μέρα που βρίσκει τη Νέα Δημοκρατία με τον νέο της αρχηγό.

Εν τέλει στις εθνικές εκλογές θα καταδειχτεί αν η ψήφος των Νεοδημοκρατών αντανακλά την ικανότητα του αρχηγού τους να οδηγήσει μια παράταξη με πυξίδα την ιδρυτική της διακήρυξη, προσδίδοντας στο πεδίο της εφαρμοσμένης πολιτικής πραγματιστικό και όχι ποικιλώνυμο πρόσημο. Αλλά και ο καιρός θα αποδείξει αν ο νέος αρχηγός δεν θα είναι αναλώσιμο πιόνι της στρατηγικής κίνησης κάποιου άλλου ή «μπόσικος αντίπαλος» του σημερινού πρωθυπουργού. και αυτό εξαρτάται από το αν θα έχει σχέδιο, αλλά όχι εξαρτήσεις και αν θα είναι αυτός που θα δώσει ελπίδα στον νοικοκύρη, τον πολίτη που αγωνίζεται κάθε μέρα για το καλό της οικογένειας και της πατρίδας του. Άλλωστε οι αρχαίοι μας πρόγονοι έλεγαν ότι μόνο αν κάποιος μάθει να διευθετεί σωστά τις υποθέσεις του «οίκου» του είναι σε θέση να διευθετεί σωστά και τις πολιτικές υποθέσεις.

Και ο νέος αρχηγός πρέπει να δώσει αυτό το στίγμα, αρχίζοντας από τα interna corporis του κόμματός του.

*Ο Νικόλας Παπαναστασόπουλος είναι διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών

ΦΩΤΟ/ΣΤΑΥΡΟΣ ΧΑΜΠΑΚΗΣ