Mέλι, αλεύρι και συμπάθεια

Ψηλαφώντας τον ανώτερο εαυτό μας σε καιρούς κρίσης

Από τον Μάριο Νόττα*

Τον Οκτώβριο, εδώ στο Μπουλεβάρδο, σου έγραψα για την καθοριστική μας περσόνα, τον γενάρχη, τον κλειδοκράτορα του DNA μας, τον Οδυσσέα, σκανάρισε με τον κινητό σου την μουντζούρα κάτω αριστέρα. Τον Νοέμβριο μοιράστηκα όσα μου «έφερε» ένα γκράφιτι – καθρέπτης «είμαστε όσα κάνουμε για να αλλάξουμε αυτό που είμαστε» - ναι, βεβαίως, σκανάρισε τη δεξιά μουντζούρα, εδώ, κάτω.
Σήμερα οφείλω να συνθέσω τα παραπάνω (στο ’χα τάξει) σε μία «εποχιακή» εικόνα που περιλαμβάνει πρώτα απ’ όλα χρώματα.

Κοίτα μέσα σου. Ψάξε την πιο παλιά σου ανάμνηση, την πρώτη ευχάριστη εγχάραξη. Αμφιβάλλω αν θα είναι ο μαστός ή κάποια άλλη φροϋδική πρώιμη χαρά.

Νομίζω πως έχει να κάνει με χρώματα. Και φως. Και τη μοναδική «έκπληξη»/ηδονή να ανακαλύπτεις έναν κόσμο, όταν είσαι μωρό. Τίποτα δεν σε αγγίζει πιο βαθειά από το χρώμα. Ακόμα κι αν το έχεις «ξεχάσει». Ο σκληρός σου δίσκος όμως το «θυμάται». Αν το ψάξεις θα το βρεις. Για τον ίδιο λόγο, πάντα ζήλευα αυτούς που «καταλαβαίνουν» τους πίνακες, τη ζωγραφική. Μου μοιάζει πως έχουν κρατήσει τους δεσμούς (και την αθωότητα) αυτής της μοναδικής περιόδου που το μωβ μας ξένιζε ευχάριστα, το κίτρινο μας «θάμπωνε», το πράσινο μας καθησύχαζε, και το κόκκινο μας «έστελνε αλλού».

Τώρα, αν μεγάλωσες στον δυτικό κόσμο, υπάρχει και μία άλλη ισχυρή εγχάραξη. Το χριστουγεννιάτικο φως. Τα λαμπάκια του δέντρου, μια στολισμένη βιτρίνα, τα γυαλιστερά χαρτιά της αγοράς, το μελωμένο αλεύρι, οι πανέμορφες (ειδικά όταν είσαι παιδί) γυαλιστερές σφαίρες πάνω στα «έλατα» και πάνω απ’ όλα το αστέρι. Το αστέρι ήταν (είναι) στην κορυφή του δέντρου, μπαίνει στο τέλος, αντανακλά το φως, είναι παντού, στις κάρτες, στις διαφημίσεις, στις βιτρίνες και (τελευταίο, όχι ύστατο), ναι, ναι, στον ουρανό.

Ο ουρανός έχει δύο χαρακτηριστικά: Πρώτον: Είναι πάντα εκεί. Δεύτερον: Είναι «πέρα» από εσένα. Ακόμα και αν τον μιάνεις με καυσαέρια, drones και ερτζιανά, είναι παραπίσω από όλα αυτά, πέρα από τα όριά σου. Είναι μια άλλη επικράτεια. Και φιλοξενεί το άπαν σύμπαν των χρωμάτων, ακόμη και την πραγματική / συμβολική συμπύκνωση που ονομάζουμε «αστέρες».

Δεν είναι τυχαίο λοιπόν που για μία (και όχι μόνον) καθοριστική σχολή «μεγάλων αδελφών», που είχαν ως πυξίδα ένα εξαιρετικά εξελιγμένο ον (τον Χριστό) το φως αστέρα, πέρασε τόσο στο φολκλόρ της φιλολογίας τους, όσο και αποτέλεσε το ειδικό συμβολικό σημείο εστίασης για όσους μπορούσαν/ήθελαν να το δουν. Και θεωρώ πως αν δεν επικρατούσε το άλλο αρχετυπικό σύμβολο (και πολύ παλαιότερο του χριστιανισμού), ο σταυρός, ο αστέρας θα ήταν το επιτομικό επίκεντρο των χριστιανών.

Νόττα, τι σχέση έχουν όλα αυτά με την κρίση, τον Οδυσσέα και τα γκράφιτι;

Δεν είμαι σίγουρος, αλλά νομίζω πως γράφω για το ίδιο πράγμα. Τον ανώτερο εαυτό μας.

Αυτόν που στα κόμιξ απεικονίζεται με ένα αγγελάκι που έχει τη μορφή μας και βρίσκεται πάντα δίπλα μας. Αυτόν που είναι κυρίως ικανός για το καλό (πέρα από την ισόποση ικανότητά του να βλάψει, βλέπε «σύνδρομο του Οδυσσέα») και που καθορίζεται όχι τόσο από το σκοπούμενο αλλά από τα ίδια τα μέσα που μετέρχεται (βλέπε «Φιλοσοφία της τυρόπιτας»).

Αυτόν που αποτελεί το χρυσόμαλλο δέρας της ύπαρξής μας, αυτόν που μας πλημμυρίζει χαρά όταν εισπράττουμε ένα χαμόγελο για «ευχαριστώ» και μας μαστιγώνει ανελέητα όταν προσφέρουμε πόνο. Αυτόν που ασυνείδητα αναζητούμε, ακολουθώντας το «τυπικό» της θρησκείας μας ή προσφέροντας σπονδές, κάθε τύπου, στους προγόνους μας.

Σε τελευταία ανάλυση, αυτόν που είναι ο μετα – εαυτός μας, η δυνητική του απώτατη υπόσταση, η άχρονη ύπαρξη που μας θωρεί σαν ένα πρωτόλειο ασκί από δυνατότητες και καταβάλλει κάθε προσπάθεια να επικρατήσουν οι αγνότερες από αυτές.

Η διαδικασία λέγεται και εξέλιξη.

Και ως τέλειος υπολογιστής, το σύμπαν άπαν φροντίζει να τείνει προς τα εκεί.

Αντί για γιορτινές ευχές:

«Χάσου» στα χρώματα μιας χριστουγεννιάτικης μπάλας. Ή (το αγαπημένο μου) κλείσε τα φώτα, άναψε τα λαμπάκια του δέντρου και βυθίσου στα χρώματά τους. (Α, ναι, βγάλε τα γυαλιά. Αν είσαι ευλογημένος με μυωπία, τα χρώματα θα σε συνεπάρουν).

Για μουσική, οτιδήποτε από τους Ροζ Φλόιντ, μέχρι τη θεά, τη Λένα (Πλάτωνος), λειτουργεί. Καρατσεκαρισμένο. Φιλώ σε.

*Ο Μάριος Νόττας έχει σπουδάσει Κοινωνιολογία, Οικονομία και Επιστήμη της Επικοινωνίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης και διευθύνει το διαπανεπιστημιακό Πρόγραμμα Μεταπτυχιακών Σπουδών «Quality Journalism and New Technologies» (Master of Arts) που αποτελεί δραστηριότητα του ECI (European Communication Institute)