Το κόκκινο καπέλο, η δημοσιογραφία και η Δημοκρατία

Ο Alan Rusbridger υπήρξε αρχισυντάκτης του Guardian από το 1995 έως το 2015. Όταν αποσύρθηκε, έγραψε το best seller “Breaking News: The remaking of journalism and why it matters now”. Είναι ένας κορυφαίος, ανοιχτόμυαλος δημοσιογράφος που είχε την τύχη-  και συνάμα την ατυχία-  να ζήσει την απόλυτη μετάλλαξη του επαγγέλματός του. Από την παραδοσιακή έντυπη εκδοχή του στην πολυδαίδαλη διαδικτυακή. Από τότε που ίσχυαν οι βασικές και εν πολλοίς απαράβατες αρχές της άσκησης του δημοσιογραφικού επαγγέλματος μέχρι τις λαβυρινθώδεις μεταλλάξεις που επέφερε σε όλα τα επίπεδα -ακόμα και αυτό της ηθικής- η παντοκυριαρχία των social media και των κακώς εννοούμενων clickbait πρακτικών των newsroom. Οι οποίες, ως κώδικα δεοντολογίας και καθημερινής πρακτικής, αποδέχονται  τα όσα επιβάλλει ο αλγόριθμος της Google και των Search Engine Optimization (SEO) τεχνικών. Κάποιες αρχές, όμως, παραμένουν, απαράβατες όπου και  αν ασκεί κάποιος δημοσιογραφία σε ό,τι είδος Μέσου. Είτε στον Βόρειο Πόλο είτε στην Ελλάδα είτε στην Ουγκάντα. 

 

Γράφει, λοιπόν, ο Rusbridger: “Όποιος μεγαλώνει σε μια δυτική δημοκρατία, τους τελευταίους αιώνες, είναι πεπεισμένος ότι χρειάζεται γεγονότα. Χωρίς γεγονότα, οι κοινωνίες θα είναι εξαιρετικά σκοτεινές περιοχές. Τα γεγονότα είναι απαραίτητα για ενημερωμένες συζητήσεις, για την πρόοδο, τη συνοχή, τη δικαιοσύνη”. Αυτή είναι η μία πλευρά της συγκλονιστικά άστοχης και υπερβολικά ναρκισσιστικής εμφάνισης της Ολλανδέζας δημοσιογράφου στην κοινή εμφάνιση του Έλληνα πρωθυπουργού με τον Ολλανδό ομόλογό του. Διότι η άλλη, η αμιγώς πολιτική που σχετίζεται -αν δεν ταυτίζεται κιόλας- με όσα χρησιμοποιεί κατά το δοκούν και κατά της Ελλάδας ο Ερντογάν, δίνουν διαφορετική διάσταση στο επεισόδιο. Ιδίως σε μία περίοδο που ο Ερντογάν μαζί με τον ομογάλακτό του Λουκασένκο, φαίνεται ότι όχι απλώς εργαλειοποιούν αλλά εκμεταλλεύονται στυγνά τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων για τις δικές τους πολιτικές - διπλωματικές επιδιώξεις. 

 

Η Ingeborg Beugel δεν έκανε δημοσιογραφία, δεν έκανε ερώτηση, δεν επικαλέστηκε στοιχεία και γεγονότα για να πιέσει την απάντηση του Έλληνα πρωθυπουργού. Μπήκε στο κέντρο του κάδρου της εντυπωσιακής της αυταρέσκειας ξέροντας εκ των προτέρων ότι στην εποχή που η ουσία παίζει τον μικρότερο ρόλο, θα αφήσει το δικό της ανεξίτηλο σημάδι στο 48ωρο της δημοσιότητας που θα απολαύσει. Η στυλιστική της επιλογή -τόσο η δημοσιογραφική όσο και η ενδυματολογική- αυτόν τον σκοπό εξυπηρετούσε. Άλλωστε το ομολόγησε και η ίδια ερωτώμενη σε συνέντευξη που έδωσε στο πλαίσιο της εξαργύρωσης της δημοσιογραφικής φιλαυτίας: “Δεν περίμενα τίποτα από την απάντηση, η ερώτηση ήταν αυτή που μέτραγε”. 

 

Ας μην εντυπωσιάζονται όσοι εκθείασαν την «αγωνιστική» της στάση. Η Ολλανδέζα δεν έκανε τίποτα περισσότερο από μια διασκευή σε μονόπρακτο όλων όσα συμβαίνουν στην επικοινωνία και στο πεδίο της ενημέρωσης. Ναρκισσισμός, άκρατος εντυπωσιασμός, εγωπάθεια, κατασκευή βολικής πραγματικότητας. Ουσία μηδέν. Γεγονότα μηδέν. Και χωρίς γεγονότα, όπως γράφει και ο Rusbridger, οι κοινωνίες είναι σκοτεινές περιοχές. Αυτό για όσους ρομαντικούς επιμένουν να ισχυρίζονται ότι η λειτουργία της κανονικής δημοσιογραφίας ταυτίζεται με τη λειτουργία της Δημοκρατίας…