Το ταξίδι των Ελληνοτουρκικών σχέσεων και ο …Καβάφης

 

Του Αλέξανδρου Π. Μαλλιά Πρέσβη  επί τιμή.

 

Ο κ. πρωθυπουργός επισκέφθηκε την Τουρκία ενώ πυκνώνουν τα ερωτηματικά. Δεν αναφέρομαι βέβαια σε όσα  που γράφονται  εμποτισμένα με το καταγγελτικό ή μικροπολιτικό ύφος που χαρακτηρίζουν  τους  καθημερινούς παντογνώστες του διαδικτυακού λαβύρινθου. Στην Ελλάδα απουσιάζει κατά τα ειωθότα ο κανόνας του «μέτρου». Ας συμφωνήσουμε ότι τα προβλήματα και οι προκλήσεις κάθε άλλο παρά απουσιάζουν. Στο «διά ταύτα» όμως έχομε συνήθως δυσανεξία. Ιστορική είχε χαρακτηρισθεί η Διακήρυξη των Αθηνών της 7ης Δεκεμβρίου. Το άμεσο μέλλον θα δείξει. Σαφής ήταν η παράγραφος ότι κάθε πλευρά παραμένει  στις θέσεις της. Παραμένουν ταυτόχρονα οι μεγάλες διαφορές αντίληψης των πραγμάτων, προθέσεων και θέσεων μεταξύ Ελλάδος και Τουρκίας για μία δέσμη ζητημάτων που σύννεφα ρίχνουν και στις διμερείς μας σχέσεις. Η Διακήρυξη  για «ειρηνική συνύπαρξη και κατανόηση και να επιλύουν κάθε διαφορά μεταξύ μας με ειρηνικά μέσα και σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο» είναι ασφαλώς καλοδεχούμενη. Αφορά  αποκλειστικά την Τουρκία.

 

Ούτε αυταπάτες έχομε ούτε ψευδαισθήσεις όπως αποδεικνύει η αναβάθμιση της θωράκισης της χώρας και η προσπάθεια ανάταξης της ισορροπίας στο Αιγαίο. Παρακολουθούμε ταυτόχρονα τον άνευ προηγουμένου υπερεξοπλισμό της γειτονικής  μας χώρας. Συμμερίζομαι τον προβληματισμό εκείνων που μετά λόγου γνώσης επισημαίνουν την κομβική σημασία της επείγουσας ανάταξης της αμυντικής βιομηχανίας και της επίλυσης  των χρονιζόντων  πλέον προβλημάτων στο Πολεμικό Ναυτικό. Και όχι μόνο. Συλλογίζομαι  ταυτόχρονα την 50ετή πολυκύμαντη πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων κυρίως μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο. Με συνειδητό ή υποσυνείδητο από πλευράς μας τοπόσημο / ορόσημο την Χάγη. Στην διαδρομή αυτή τέσσερεις τουλάχιστον φορές βρεθήκαμε στο κατώφλι της στρατιωτικής αντιπαράθεσης.

 

Η αναφορά στον τίτλο για το ταξίδι των ελληνο-τουρκικών διαβουλεύσεων  παραπέμπει και στον Κωνσταντίνο  Καβάφη. Σύμπτωση απλή ότι ταυτόχρονα με την πρωθυπουργική επίσκεψη έγιναν στην Αλεξάνδρεια  παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας τα εγκαίνια του Μουσείου Κ .Καβάφη με φροντίδα του Ελληνικού Ιδρύματος Πολιτισμού  και του Ιδρύματος Ωνάση. Διερωτώμαι αν το ταξίδι μεταξύ Σκύλλας και Χάρυβδης προς την Χάγη  -όλα δείχνουν  ότι για πολύ ακόμη καιρό θα συνεχίζεται, μπορεί να παραλληλισθεί αλληγορικά με την ποιητική Ιθάκη του μεγάλου Αλεξανδρινού.

 

Αυθαιρετώ  λοιπόν προσφεύγοντας σε επιλεγμένους Καβαφικούς στίχους. Εύχομαι και ελπίζω οι αυθεντικοί ερμηνευτές του Αλεξανδρινού ποιητή  περιφρονητικά να με αγνοήσουν.. .

 

Προορισμός μας είναι η Χάγη (πάντα  στον νου σου να ΄χεις…), αλλά το ταξίδι προς αυτή μπορεί -κατά Καβάφη είναι προτιμότερο- να αποδειχθεί μακρύ.

 

«…Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

Aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.

Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει·

και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη…»

 

Εφόσον το ταξίδι διαρκεί χωρίς άλλωστε να είναι βέβαιο ότι τελικά θα φθάσουμε στον προορισμό (Χάγη), ας αντλήσουμε εν τω μεταξύ όσα οφέλη μπορούμε. Η απουσία  στρατιωτικής δραστηριότητας και  εντάσεων στον εναέριο  χώρο και στις  θάλασσες του Αιγαίου  είναι ένα σημαντικό  και θετικό αποτέλεσμα. Επίσης η ενίσχυση της οικονομική  συνεργασίας, το μεταναστευτικό  και η μη ευθύγραμμη  πάντως οικοδόμηση της εμπιστοσύνης. Οικοδομείται  σημαίνει ότι σήμερα απουσιάζει…

 

Σημαντικότερο πρόβλημα είναι η πολιτική της Άγκυρας στην Κύπρο με την λεγόμενη «λύση των δύο κρατών». Όσοι εν Αθήναις ισχυρίζονται ότι οι ελληνο-τουρκικές σχέσεις μπορούν και πρέπει να αποκοπούν από το Κυπριακό κάνουν  λάθος. Μεγαλύτερο ασφαλώς  από εκείνους που επιμένουν ότι πρέπει   αποκλειστικά να τις καθορίζει.

 

Εν τω μεταξύ ας αρκεσθούμε διαπιστώνοντας  ότι τελικά ο προορισμός μας -η διαφορετική όμως για κάθε πλευρά Ιθάκη των ελληνο-τουρκικών σχέσεων -είναι το  ίδιο το ταξίδι.