Η «Ανάπτυξη» ήλθε πίνοντας καφέ

Κάποτε, με τον ερχομό των βίντεο στα σπίτια μας, σε κάθε γωνία υπήρχε και ένα βίντεο κλαμπ. Σαν τα μανιτάρια άνοιγαν. Σε κάθε ραχούλα ανά την επικράτεια, μπορούσες να νοικιάσεις βιντεοκασέτα με τη νέα ταινία του Κώστα του Τσάκωνα.

Από τον Ηλία Δημητρέλλο

Όταν η τεχνολογία εξελίχθηκε, τα βίντεο κλαμπ εξαφανίστηκαν τόσο γρήγορα όσο εμφανίστηκαν, και όσα – ελάχιστα – κατόρθωσαν κρατηθούν, πωλούν σήμερα και άλλα προϊόντα για να παραμείνουν εν ζωή.

Αργότερα η μόδα επέτασσε να ανοίγονται κατά χιλιάδες in καταστήματα frozen Yogurt, πολυτελή κομμωτήρια το ένα απέναντι στο άλλο, νυχάδικα και ντονατσάδικα. Και φυσικά sushi bars. Κάθε επιχειρηματίας που σεβόταν τον εαυτό του, όφειλε να έχει προσλάβει Ιάπωνα σεφ, συνήθως από τη …Μαλαισία.

Όπως είναι επόμενο, οι πρώτοι που έχουν την επιχειρηματική έμπνευση – ιδέα συνήθως πηγαίνουν πολύ καλά και μερικοί πλουτίζουν, οι υπόλοιποι όμως, η πολύ μεγάλη πλειοψηφία δηλαδή, που νομίζουν ότι δια της αντιγραφής θα πιάσουν κι αυτοί την καλή, χάνουν συνήθως τα λεφτά τους, πολλοί δε καταστρέφονται.  

Ενδεχομένως να ευθύνεται πρωτίστως η επιθυμία μας να είμαστε εμείς τα αφεντικά, ξεχνώντας όμως ότι ο επιχειρηματίας έχει συνήθως πολλά αφεντικά, και δη το κράτος, τους προμηθευτές, τους πελάτες του. Υπερφορολόγηση, υψηλές τιμές προϊόντων, εκτός πραγματικότητας ασφαλιστικές εισφορές, μικρές πιστώσεις, πολύ μεγάλος ανταγωνισμός και κυρίως η οκταετής πια οικονομική κρίση συνθέτουν ένα άκρως αντιεπιχειρηματικό περιβάλλον.

Τα τελευταία χρόνια η νέα εύκολη λύση είναι τα μικρά καφέ – bar (κυρίως) και τα φαγάδικα. Μυριάδες έχουν ανοίξει όχι μόνο σε κάθε γωνία, αλλά ακόμη και μεσοτοιχία με άλλα καφέ. Τα περισσότερα μάλιστα είναι σε καταστήματα ολίγων τετραγωνικών μέτρων που ίσα - ίσα χωρούν για να εξυπηρετήσουν 2-3 πελάτες.

Από τη μια η έλλειψη φαντασίας και εφευρετικότητας, από την άλλη η επιλογή της εύκολης λύσης, ωθεί δεκάδες χιλιάδες να ανακαλύψουν την επιχειρηματικότητα του καφέ. Έτσι επενδύουν τα όποια – λιγοστά συνήθως – διαθέσιμα χρήματα, συν τυχόν επιχορηγήσεις τύπου ΕΣΠΑ, με την ελπίδα ότι θα εξασφαλίσουν τα προς το ζην, τουλάχιστον κατ’ αρχήν, και εν συνεχεία έχει ο θεός. Συνήθως πρόκειται για πρόχειρες και βεβιασμένες προσπάθειες, μειωμένης αισθητικής που λίγα έχουν να προτείνουν, χωρίς βέβαια να λείπουν και σοβαρές επενδύσεις και προτάσεις.

Κάπως έτσι το να βρεις ένα καλό καφέ να πιεις, αποτελεί δυσκολότερο εγχείρημα από το να λύσεις άσκηση αστροφυσικής.

Κάπως έτσι επίσης, τα καφέ αυτά πάνε συνήθως άπατα. Στην αρχή προσπαθούν να αντέξουν ρίχνοντας την τιμή. 1,50 Ευρώ ο καφές διαφημίζει ο ένας, 1,30 την κατεβάζει ο δεύτερος, 1 Ευρώ το τερματίζει ο τρίτος. Η πτώση όμως της τιμής σπανίως φέρνει αποτελέσματα, με αποτέλεσμα να μειώνεται αναλόγως και η όποια ποιότητα. Καφέδες τελευταίας διαλογής, μηχανές που ποτέ δεν καθαρίζονται, και φυσικά μαυροζούμια καμένου καφέ. Ρίχνοντας λοιπόν την τιμή συμπιέζονται συγχρόνως και οι υπόλοιποι όμοροι επιχειρηματίες με την κατάσταση να θυμίζει χορό του Ζαλόγγου.

Κάποια στιγμή, μετά από ένα χρόνο το πολύ, τα έτοιμα τελειώνουν. Η κατάσταση φθάνει στο απροχώρητο, ο wannabe επιχειρηματίας αδυνατεί να καλύψει τις υποχρεώσεις του και το μοιραίο έρχεται. Τότε, βαράει ένα «ωραίο» κανόνι, πιστολίζοντας τους πάντες. Προμηθευτές, υπαλλήλους, Δημόσιο, ασφαλιστικά ταμεία, ιδιοκτήτες του καταστήματος. Αυτός άνεργος πια έχοντας χάσει τα χρήματα που επένδυσε, και όλοι οι άλλοι να κλαίνε τα λεφτά τους. Κάποιοι μάλιστα από τους δανειστές του δεν αντέχουν την ζημία, που προστίθεται σε προηγούμενες ανάλογες, και κατεβάζουν ρολά κι αυτοί. Δηλαδή όχι μόνο μηδέν εις το πηλίκιον (που έλεγε και μία ψυχή), αλλά πρόκληση ζημιάς κιόλας σε όλους και κυρίως στην πραγματική οικονομία.

Εννοείται ότι ουδείς νομιμοποιείται να στερήσει σε κάποιον το δικαίωμα στο όνειρο, αλλά...

Δυστυχώς το ανωτέρω παράδειγμα αποτελεί τον κανόνα. Χιλιάδες καφέ άνοιξαν και έκλεισαν σε λίγο διάστημα το καιρό της κρίσης. Η «εύκολη» λύση επένδυσης αποδεικνύεται καταστροφική παγίδα. Και δεν φταίει φυσικά ούτε η κρίση, ούτε τα μνημόνια.

Κι όμως λίγοι πτοούνται. Τα καφέ συνεχίζουν να ανοίγουν λες και έχει βρέξει χρήμα από τις τράπεζες όπως στις παλιές καλές εποχές, και ο καθένας μας μπορεί να πιει 10 καφέδες την ημέρα...

*Φωτό: Λίμνη Κερκίνη/Χαρά Γάτσιου