Από την Λωζάννη στο Καστελλόριζο: Επιθετικός Αναθεωρητισμός

Πριν φθάσουμε καν στην αφετηρία της συζήτησης για την Χάγη, η Τουρκία θα θελήσει να εξασφαλίσει ικανοποιητικές διμερείς διευθετήσεις στα θέματα που σταθερά θέτει.

 

Οφείλουμε να μην έχουμε αυταπάτες. Ο επιθετικός όπως τον χαρακτηρίζω τουρκικός αναθεωρητισμός δεν πρόκειται να καμφθεί ούτε να πειθαναγκασθεί σε υποχώρηση ακόμη και λόγω του κινδύνου επιβολής  κάποιων  κυρώσεων από την Ευρωπαϊκή Ένωση. 

 

Του Αλέξανδρου Π. Μαλλιά*, πρέσβη επί τιμή

 

Στόχος της Νέας Τουρκίας του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν είναι η εξασφάλιση των όρων μίας έντιμης ειρήνης  που θα διασφαλίζει τις σχέσεις καλής  γειτονίας και συνεργασίας με την Ελλάδα. Στόχος του είναι η αναγκαστική «προσαρμογή» της Ελλάδας  στις προσδοκίες και στους όρους του παιχνιδιού της Τουρκίας. Επιμένω  ότι δεν έχει βραχυπρόθεσμο χαρακτήρα. Έχει ολιστικό στρατηγικό χαρακτήρα και περιεχόμενο. Δεν υπαγορεύεται καν αποκλειστικά από τις υποθαλάσσιες πηγές πλούτου. Στοχεύει στην στρατηγική  υποταγής  της Ελλάδος.

 

Κεντρικός  του στόχος ,μετά και τη  νέα κατά δήλωσή του Προέδρου της Τουρκίας κατάργηση της Συνθήκης των Σεβρών του  1920, να αντικαταστήσει στην πράξη το 1923 και τη Συνθήκη της Λωζάννης. Εδώ και χρόνια, η Άγκυρα συστηματικά την υπονομεύει και μονομερώς αναθεωρεί. Νωπές είναι ακόμη οι εντυπώσεις από τις προπετείς και αλαζονικές δηλώσεις  στην Αθήνα, τον Νοέμβριο του 2017, του Προέδρου  της Τουρκίας για την αναθεώρηση της Λωζάννης. Στην πραγματικότητα είπε ότι η πολιτική πραγματικότητα και η ισχύς επικρατούν των νομικών συμβατικών κειμένων , του Δικαίου. Η υπεροχή της δύναμης του τεκμαιρομένου ως ισχυρού είναι το εμβληματικό  σύνθημα πολιτικής του Προέδρου  Ερντογάν. 

 

Η Τουρκία καθημερινά προκαλεί  την δημιουργία τετελεσμένων. Ας σημειώσουμε συνεπώς :ο’τι  σήμερα δρομολογηθεί  δεν θα είναι μία νέα προσωρινή διευθέτηση με όρους ειρήνης ή «μη πολέμου». Θα αποτελέσει για την Τουρκία την αφετηρία και τη γραπτή ή άγραφη βάση επιβολής του νέου πλαισίου συμβίωσής μας που θα υποκαταστήσει τους όρους της Λωζάννης. Είναι αυταπάτη να πιστεύουμε – όπως ορισμένοι ακόμη και σίγουρα θεωρούν – ότι η Χάγη είναι πανάκεια. Ότι δηλαδή τα προβλήματα μας εκεί θα λυθούν. Πριν φθάσουμε καν στην αφετηρία της συζήτησης για την Χάγη, η Τουρκία θα θελήσει  να εξασφαλίσει ικανοποιητικές διμερείς διευθετήσεις στα θέματα που σταθερά θέτει. Θα επιδιώξει συνεπώς την de facto αντικατάσταση κρισίμων όρων της Λωζάννης πριν συναινέσει-αν ποτέ συναινέσει-στην υπογραφή συνυποσχετικού με την Ελλάδα  για την παραπομπή του ζητήματος της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης. Κυρίως  την αποστρατιωτικοποίηση των νησιών μας και την μουσουλμανική  μειονότητα

 

Μόνο συμπτωματικό δεν είναι ότι ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σταθερά και συστηματικά υπονομεύει την Συνθήκη της Λωζάννης προκειμένου η  Ελλάδα να αποδεχτεί  την  «νέα πραγματικότητα» αυτό-αναβάθμισης της Τουρκίας σε περιφερειακή δύναμη. 

 

Η πρόσφατη απόφαση για την Αγία Σοφία έχει μακροπρόθεσμο χαρακτήρα και εντάσσεται στο πλαίσιο των ριζικών μεταβολών που εδώ και χρόνια παρατηρούμε στην γειτονική μας χώρα. Δεν έχουν χαρακτήρα  εσωτερικής πολιτικής σκοπιμότητας. Η Τουρκία επιδιώκει να ακυρώσει πολιτικά την Συνθήκη της Λωζάννης και να την αντικαταστήσει με διμερείς εθιμικούς (άγραφους και άτυπους) ή συμβατικούς (γραπτούς) κανόνες συμβίωσης που θα διέπουν τις σχέσεις εφεξής. Επαναλαμβάνω :;o’τι σήμερα συμφωνηθεί δεν θα είναι μια προσωρινή διευθέτηση. Θα υποκαθιστά την Λωζάννη. Μας το υπενθυμίζει η διευρυμένη τουρκική ημερήσια διάταξη. Τη γνωρίζουμε άλλωστε στο σύνολό της από το πλαίσιο των «διερευνητικών συνομιλιών».

 

1866. Ο οθωμανικός στρατός επιτίθεται στη Μονή Αρκαδίου (γκραβούρα)

 

Δεν τα ανακαλύπτουμε κάθε μέρα διαβάζοντας τις δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων. Τα ζητήματα  που θέτει η Άγκυρα δεν είναι κρυφά και απόρρητα. Εδώ και δεκαετίες αναγράφονται  στη σελίδα του τουρκικού ΥΠΕΞ. Για πρώτη φορά τέθηκαν επίσημα τον Ιανουάριο του 1975!Τίθενται επίσημα και δημόσια από την Άγκυρα ως η βάση του «διαλόγου» και ως το πλαίσιο της «λύσης πακέτου». Προτάσσουν  εδώ και 45 χρόνια την  λεγόμενη «αποστρατιωτικοποίηση» των νησιών του Αιγαίου Πελάγους και το καθεστώς που διέπει την μουσουλμανική μειονότητα στην Θράκη. Επιπλέον,  σταδιακά  και μεθοδικά  η  Τουρκία  του Προέδρου Ερντογάν αυτό-αναδεικνύεται ως προστάτης όλων των μουσουλμάνων (μεταναστών κλπ.)  στην Ελλάδα. Θέτει τώρα ως διμερές θέμα και την «συμπεριφορά της Ελλάδος έναντι των μουσουλμάνων».

 

Η Άγκυρα στοχεύει ταυτόχρονα στον κλονισμό της εμπιστοσύνης των Ελλήνων πολιτών στην Πολιτεία και στους πολιτικούς της. Το ζήσαμε με τον Εβρο. Έχει αναλογιστεί κανείς πώς θα ήταν η Ελλάδα και η θέση της στην Ευρωπαϊκή Ένωση αν η Τουρκία είχε πετύχει τον σκοπό της; Καλόν είναι να συνειδητοποιήσουμε ότι δεν μπορούμε να υπολογίζουμε στη φερεγγυότητα, στην αξιοπιστία και στην εχεμύθεια της άλλης πλευράς. Στοιχεία απαραίτητα κάθε εμπιστευτικού διπλωματικού διαλόγου. 

 

Η θέση μου είναι καθαρή. Αν εδώ και καιρό απαντούσαμε αναλογικά στις τουρκικές προκλήσεις, δεν θα φθάναμε στο κατώφλι της στρατιωτικής σύγκρουσης. Αυτό είναι το μεγαλύτερο όφελος της τωρινής στάσης μας στον Έβρο και στο Αιγαίο. Τονώθηκε η αυτοπεποίθησή μας  ενώ πολλαπλασιάστηκαν τα ερωτηματικά για την άλλη πλευρά και δη στο μέτωπο των επιχειρησιακών της δυνατοτήτων και ικανοτήτων. Οφείλω επίσης να σημειώσω ότι  σήμερα όπως και χτες  η ενότητα μας απέναντι στη Τουρκία είναι αυτοσκοπός.

 

Ο πρόεδρος Ερντογάν κατάφερε μέσα σε λιγότερο από έξι μήνες να συσπειρώσει τους Ελληνες. Σπάνια η αυτοπεποίθηση και η αποφασιστικότητα και η επιχειρησιακή  δεινότητα ήταν στο σημερινό επίπεδο.

 

Η διαχρονική πολιτική κατευνασμού που θεώρησε η Τουρκία ότι ακολουθούσε η Ελλάδα, την οδήγησε σε εσφαλμένες εκτιμήσεις. Τώρα μας προσάπτει υπερβολική αντίδραση και φιλοπόλεμες διαθέσεις. Σήμερα μόνο η σταθερή, πειστική και αξιόπιστη ενίσχυση των αποτρεπτικών μας δυνατοτήτων μπορεί να συνεισφέρει αποτελεσματικά στην αναγκαία και αναντικατάστατη διπλωματία προς ειρηνική επίλυση των διαφορών.

 

Σημειώνω τέλος ότι ουδέποτε  καμία κυβέρνηση  και κανείς Πρωθυπουργός δεν θεώρησε  χρήσιμο να λάβει την  πρωτοβουλία να προκαλέσει την σύγκληση του Συμβουλίου Πολιτικών Αρχηγών. Κανείς όσο μπορώ να θυμηθώ. Η κατά κανόνα εκ των υστέρων κατ’ ιδίαν ενημέρωση και ανταλλαγή θέσεων για την διαχείριση  των διαδοχικών κρίσεων με την Τουρκία έχει προκριθεί  ως το προτιμότερο μέσο...Με άλλα λόγια  οι πολιτικοί μας αρχηγοί δεν  θεωρούν  εαυτούς και αλλήλους έτοιμους να συζητήσουν όλοι μαζί από κοινού την πορεία των σχέσεων μας με την Τουρκία. Αποκαρδιωτική διαπίστωση.

 

*συγγραφέας των βιβλίων 

-« Τα Σύνορα-Αναθεωρητισμός» ( Εκδόσεις Ι.ΣΙΔΕΡΗΣ)

-« Η Νέα Τουρκία και  Εμείς-στον αστερισμό  του Προέδρου Τραμπ» ( Εκδόσεις Ι.ΣΙΔΕΡΗΣ