Σάββατο, 15 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ, 2025 - 10:10

Πέντε χρόνια Boulevard

Λέω σήμερα, εάν και δεν το συνηθίζω, να εγκωμιάσω εαυτούς και αλλήλους. Το δικαιούμαστε, καθώς συμπληρώνονται ακριβώς πέντε χρόνια από την κυκλοφορία της Boulevard. Και το πρώτο εγκώμιο απευθύνεται στους 6.000 αναγνώστες μας, των οποίων η αγάπη και τα καλά τους λόγια για την εφημερίδα μας ήταν για εμάς, όλα αυτά τα χρόνια, ο αναγκαίος «ούριος άνεμος» για να παιδευθούμε σε αυτό το δύσκολο εκδοτικό ταξίδι. Και όταν ξεκινούσαμε, δεν ήταν καθόλου, μα καθόλου εύκολο, ότι θα τα καταφέρναμε να φτάσουμε στον προορισμό μας.
 
Τώρα που το σκέφτομαι, καθώς βρισκόμαστε σε «ήρεμα νερά», η έκδοση της εφημερίδας ήταν μια μεγάλη «τρέλα». Μόνο «ανισόρροποι», εν μέσω επικείμενης οικονομικής καταρρεύσεως  της χώρας, με capitals controls στις τράπεζες, θα τολμούσαν να εκδώσουν ένα έντυπο. Και μάλιστα (το άκρως άωτον της τρέλας), να διανέμουν το έντυπο δωρεάν, βασιζόμενοι μόνο σε διαφημιστικά έσοδα –σε μια περίοδο που η διαφημιστική αγορά κυριολεκτικά βούλιαζε.
 
Η Boulevard εκδόθηκε στις 15 Ιουνίου 2015. Ο πνιγμός της ήταν σχεδόν σίγουρος, αλλά δεν υπήρχαν άλλες επιλογές –καθώς η δημοσιογραφική καριέρα πολλών εξ ημών ήταν σ’ ένα πολύ οριακό σημείο. Όταν βρίσκεσαι στην άκρη του γκρεμού, για να μην σε ρίξουν οι άνεμοι στο κενό, έχεις μόνο μία και μοναδική επιλογή: να βγάλεις φτερά και να πετάξεις!
 
Αυτό κάναμεˑ ξεδιπλώσαμε όσες εμπειρίες και προσόντα είχαμε, τα ανακατέψαμε με τα πέντε γράμματα που ξέραμε παραπάνω, κάναμε τον σταυρό μας  και αφεθήκαμε όλοι μαζί στους μαύρους αγέρεςˑ Δεν είμασταν πολλοί οι «μουρλοί», μια πεντάδα ήταν η αρχική μας ομάδα. Δυο – τρεις γραφιάδες, ένας γραφίστας, ένας διορθωτής και ένας φίλος δικηγόρος που μας έφτιαξε χωρίς αμοιβή το καταστατικό και μας κατοχύρωσε το σήμα. Και ο ανήφορος άρχισε. Δρόμος απίστευτα απόμερος και αγωνιώδης. Ατέλειωτες οι νύχτες της ξαγρύπνιας και άλλες τόσες οι μέρες της μοναξιάς. Υπήρξαν και στιγμές που αισθανθήκαμε παντελώς μόνοι –μα και πικραμένοι καθώς κάποιοι που τους θεωρούσαμε φίλους δεν έστερξαν στην προσπάθεια μας –ενώ μπορούσαν ποικιλοτρόπως να υποστηρίξουν. Κάποιοι μάλιστα μας δυσκόλεψαν ακόμη περισσότερο τη ζωή με την υποκρισία και την αχαριστία τους. Δεν αποφύγαμε τα δηλητηριώδη «πάρθια βέλη»…
 
Δεν κρατήσαμε όμως κακίες. Στο μυαλό μας είχαμε πάντα την «μεγάλη εικόνα» -που δεν ήταν άλλη από την ακλόνητη πίστη μας ότι συνεισφέρουμε στο χώρο του Τύπου με κάτι το ξεχωριστό, το τελείως ποιοτικό. Ίσως και οι συνεργάτες μου (στους οποίους οφείλω πολλά) να μην πίστευαν αρχικώς, αυτό που υποστήριζα εξ αρχής, ότι το στοίχημα εάν είναι να κερδηθεί θα κερδηθεί με την παιδεία, την αισθητική και την ευγένεια. Αυτά ήταν τα στοιχεία της ταυτότητας της Boulevard, στοιχεία που την καθιστούσαν καινοτόμο και που την διαφοροποιούσαν από όλα τα υπόλοιπα έντυπα. Πολλοί μάλιστα απόρησαν για την επιλογή μας να δημοσιεύουμε πίνακες ζωγραφικής –ακόμη και στο εξώφυλλο, γκραβούρες ή και παλιές φωτογραφίες αλλοτινών εποχών. Μα αυτός ήταν ο σκοπός μας, η ακλόνητος πίστη μας, να δημιουργήσουμε μια εφημερίδα η οποία θα έφερε την αύρα των παλιών καλών εποχών της Ελλάδος και ταυτόχρονα να ήταν ένα βήμα μπροστά από την εποχή της. Και αυτό δεν γινόταν να πραγματοποιηθεί χωρίς την τέχνη της ζωγραφικής, της ποιήσεως και της φωτογραφίας. Χωρίς την ελληνική γραμματεία μας, χωρίς τον σωστό λόγο, το καλογραμμένο κείμενο, την βαθύνοια των κειμένων. Άλλωστε και η δημοσιογραφία (πέραν του επαγγελματικού της χαρακτήρα) είναι ένα είδος τέχνης. Οτιδήποτε ακινητοποιεί τον χρόνο και τον αναλύει, αποτυπώνοντας τον σ’ ένα χαρτί, σ’ ένα καμβά, σε μια ταινία κ.ο.κ. είναι Τέχνη. Ας ανοίξω μια παρένθεση εδώ και να σας πω ότι απεχθάνομαι (εάν και με ανήκουν σε αυτήν την κατηγορία) τον όρο «επαγγελματίας». Ο επαγγελματίας, όσο σωστός κι αν είναι, στερείται τις περισσότερες φορές οράματος και προοπτικής, έχει αμάθεια του παρελθόντος, δεν συνομιλεί με το μέλλον, είναι αναίσθητος έως αδιάφορος σε συγκινήσεις και συναισθηματισμούς, είναι χωρίς αξίες και  αρχές, συμβιβασμένος εκατό τοις εκατό ακολουθώντας σαν το σκυλί το οποιοδήποτε αφεντικό που θα τού πετάξει ένα κομμάτι κρέας –γενικώς ο επαγγελματίας είναι ένας τύπος που λειτουργεί με εφήμερους όρους.
 
Πέντε χρόνια Boulevard Αθήνα, 1950/ φωτογραφία Κ. Μεγαλοκονόμος
 
Στην Boulevard αποφύγαμε το «εφήμερο». Δεν επαναληφθήκαμε. Δεν αντιγράψαμε τον διπλανό μας. Δεν μιμηθήκαμε τους συναδέλφους. Δεν ακολουθήσαμε καμία πεπατημένη. Δεν παρασυρθήκαμε από την εποχή. Κάποια στιγμή, μετά τις αφόρητες «νύχτες των δακρύων», με πολλά κόστη, ήρθε η δικαίωση. Η συνταγή «παιδεία – αισθητική – ευγένεια» είχε ανταπόκριση. Η αρχή έγινε από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος, η οποία ζήτησε την αρχειοθέτηση της εφημερίδας μας. Όταν ξέρεις ότι η αποστολή μιας εθνικής βιβλιοθήκης είναι να συγκεντρώνει την γραμματεία της χώρας για να την παραδώσει ως πνευματική παρακαταθήκη στις επόμενες γενιές, αυτό μας γέμισε χαρά και ενδυνάμωσε την πίστη μας σε αυτό που κάναμε. Ακολούθησε η ανταπόκριση του κόσμου. Δεν ήταν τόσο τα συγχαρητήρια που δεχτήκαμε (τα εύγε και τα ωσαννά είναι εφήμερα), όσο κάποιες φράσεις που άγγιξαν τις δημοσιογραφικές μας χορδές, όπως «μας κάνατε να ξαναδιαβάζουμε εφημερίδα». Και χαρήκαμε ιδιαίτερα όταν πληροφορηθήκαμε ότι αρκετός κόσμος δεν πετάει την εφημερίδα μας αφού την διαβάσει, αλλά την κρατά και την συλλέγει. Την ανταπόκριση του κόσμου, συνόδεψε (στο βαθμό που μας αναλογεί) η ανταπόκριση της διαφημιστικής αγοράς, με αποτέλεσμα η εφημερίδα ως επιχείρηση να καταστεί απολύτως βιώσιμη. Ως προς αυτό το σημείο δεν πρέπει να φανούμε αγνώμονες και να παραδεχτούμε –παρά την πικρία μας από πολλούς, ότι υπήρξαν άνθρωποι (έστω κάποιοι λίγοι) που σεβάστηκαν την δουλειά μας και έβαλαν ανιδιοτελώς «πλάτη» με τις γνωριμίες και τις καλές τους κουβέντες –στους οποίους θα είμαστε εσαεί ευγνώμονες.
 
Αυτό που κατάφερε η εφημερίδα μας στα πέντε χρόνια της κυκλοφορίας της, στο πλαίσιο του μηνιαίου μεγέθους της (έχουμε την αίσθηση του μέτρου), είναι –εκτός όλων των άλλων, ότι παρήγε σκέψη. Τελείως κόντρα στην εποχή, στην οποία επικρατούν τα συνθήματα και όχι το περιεχόμενο, η ταχύτητα της πληροφόρησης και όχι η εγκυρότητα της, με τα μέσα κοινωνικής δικτυώσεως να διαχέουν αμορφωσιά, να αναπαράγουν ψεύτικες ειδήσεις και να έχουν ισοπεδώσει τα πάντα. Και αυτό που αναδείχτηκε από την Boulevard, έστω στην περιορισμένη περιοδικότητα της εκδόσεως της, είναι ότι υπάρχει ένας κόσμος (δεν ξέρω πόσο μεγάλος ή μικρός είναι, πάντως υπάρχει) που επιζητεί το διαφορετικό, το ποιοτικό. Υπάρχει ένας κόσμος που απεχθάνεται το προϊόν που του παρουσιάζεται ως «ενημέρωση» και «πληροφόρηση» από τα διάφορα Μέσα Ενημερώσεως. Κοντολογίς, υπάρχει ένας ολόκληρος κόσμος ο οποίος γυρίζει την πλάτη στα σημερινά ΜΜΕ καθώς διαπιστώνει, όλο και περισσότερο κάθε μέρα που περνά, ότι δεν τον εκφράζουν με τίποτα. Αυτό το κενό καταδείχτηκε από την εφημερίδα μας, το οποίο προφανώς λόγω των περιορισμένων δυνατοτήτων μας δεν μπορέσαμε να το καλύψουμε εξ ολοκλήρου –παρά μόνο ένα μικρό του τμήμα, όχι όμως ευκαταφρόνητο καθώς εξέφρασε 6.000 αναγνώστες
 
Το θέμα δεν είναι εάν το «χαρτί» (εφημερίδα) φθίνει, παρασυρμένο από τις νέες τεχνολογίες. Είναι πολύ πιο μείζον. Είναι το γεγονός ότι χάθηκε η εμπιστοσύνη μεταξύ των δύο πλευρών. Της κοινής γνώμης και των Μέσων Ενημερώσεως. Οι δημοσιογράφοι έχασαν τα τελευταία χρόνια μεγάλο μέρος της αξιοπιστίας τους, το ίδιο και οι ιδιοκτήτες των ΜΜΕ.
 
Ποιους να εμπιστευθείς; Οι τελευταίοι θέτουν σε τελευταία μοίρα (ούτε καν σε δεύτερη) τον αναγνώστη (ή τον τηλεθεατή, ή τον ακροατή), προτάσσοντας τα συμφέροντα τους μέσω των διαφόρων παιγνίων διαπλοκήςˑ και οι δημοσιογράφοι (σε ένα ποσοστό) σε όλο αυτό το σύστημα είναι οι «πρώτοι τροχοί της αμάξης» (ούτε καν οι τελευταίοι). Παίζουν (ηθελημένα ή αθέλητα) τον ρόλο του μεσάζοντα – ένα είδος «βαποράκι» σε στημένη πληροφόρηση, ένα είδος ντίλερ  σε δουλειές εκατομμυρίων ευρώ.
 
Για να επανέλθουμε στα του οίκου μας. Η προσπάθεια μας εδώ στην Boulevard, πρώτα ο Θεός να είμαστε καλά, θα συνεχιστεί. Θα προχωρήσουμε για τον επόμενο προορισμό. Σε άλλη μία αναμέτρηση με τον εαυτό μας. Κι αυτός ο δρόμος θα είναι ανηφορικός. Μοναχικός. Το ξέρουμε από τώρα, θα φάμε γερές θάλασσες. Θέλει όμως μεγάλη προσοχή. Δεν μας φοβίζει τόσο η δουλειά, την οποία άλλωστε την ξέρουμε καλά, όσο μας τρομάζει το γεγονός ότι εάν επιδιώξουμε την μεγέθυνση δεν θα μας αποφύγει η διαπλοκή. Είναι ένα πράγμα η προσαρμογή (την οποία για να είμαστε ειλικρινείς την υιοθετήσαμε ως ένα βαθμό στην Boulevard), και είναι ένα άλλο πράγμα η διαπλοκή. Στην προσαρμογή διατηρείς την αυτοτέλεια και την φυσιογνωμία σου ενώ στη διαπλοκή αποδέχεσαι τα πάντα που σου υπαγορεύουν. Καθίστασαι ραγιάς συμφερόντων και παύεις να υπηρετείς τον πολίτη. Η αλήθεια είναι ότι οι καιροί μας είναι δύσκολοι για πρίγκηπες. Ίδωμεν. Σας ευχαριστούμε από καρδιάς.
 
Φωτό κεντρική: Χανιά, 1962 / Φωτογραφία, Κωνσταντίνος Μάνος