Η Ελλάδα και το Ισραήλ

 

Του Αλέξανδρου Π. Μαλλιά, πρέσβη Ελλάδος στην Ουάσιγκτον (2005-2009)

 

Από την αρθρογραφία και τις τοποθετήσεις στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης διαπιστώνουμε ότι η  πλειοψηφία των Ελλήνων τάσσεται υπέρ του Ισραήλ στον νέο αιματηρό γύρο σύγκρουσης με τους Παλαιστίνιους και δη με την τρομοκρατική - όπως έχει χαρακτηρισθεί και από την Ευρωπαϊκή Ένωση - Χαμάς. Η συμπεριφορά αυτή –μέχρι την στιγμή αυτή τουλάχιστον – δεν είναι δυσεξήγητη .Εν μέρει τουλάχιστον. Με αφορμή τα όσα συμβαίνουν στην ευρύτερη περιοχή της μεγάλης Μέσης Ανατολής (ΜΕΝΑ) και δη στην Ανατολική Μεσόγειο. Η υπερδεκαετής πολιτική στρατηγικής συνέργιας της Ελλάδος και της Κύπρου με το Ισραήλ έχει την πρωτοφανή  στήριξη της κοινής γνώμης. Σε κάποιο βαθμό φαίνεται να ενυπάρχει και το στοιχείο της αμοιβαιότητας. Χωρίς όμως να υπάρχει αναλογία και συμμετρία. 

 

Ένας  πρόσθετος  παράγων που κατά την τελευταία δεκαετία έχει  ενισχύσει  την ομόθυμη erga omnes στήριξη προς  το Ισραήλ είναι ο Πρόεδρος  της Τουρκίας κ. Ερντογάν. Δεν είναι υπερβολικό να ισχυρισθεί κανείς ότι για λόγους που σχετίζονται με την αντίληψη  της μόνιμης  στρατιωτικής απειλής θαυμάζουμε την ικανότητα αναχαίτισης και αποτροπής του Ισραήλ, κυρίως  όμως τις δυνατότητες πρόληψης και επιτυχούς ανταπόδοσης. Σε πολλούς τομείς  επιδιώκουμε  επωφεληθούμε των εμπειριών και τεχνολογικών του  επιτευγμάτων.

 

Η ολοκληρωτική αυτή μεταστροφή- από την αντιπαλότητα και την  αδιαφορία στην στρατηγική συνέργια - ολοκληρώθηκε μέσα σε μία μόλις γενιά μετά  την ιστορική στιγμή της επίσημης (de jure ) αναγνώρισης  του  Εβραϊκού κράτους  από τον Πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Μητσοτάκη (21 Μαίου 1990). Ως διπλωμάτης έζησα και τις τρείς αυτές φάσεις .Μέχρι το 1989, η Ελλάδα  διακρίθηκε ως η χώρα των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων με την πλέον προωθημένη φιλοαραβική και φιλοπαλαιστινιακή πολιτική. Χωρίς ορατό αντάλλαγμα. Ούτε καν για προστασία της εσωτερικής μας ασφάλειας από το αιματηρό ξεκαθάρισμα ενδο-αραβικών (Λιβύης συμπεριλαμβομένης) και ενδο-πλαιστινιακών  λογαριασμών. Δεν πρόκειται  περί «αχαριστίας». Χαρακτηριστικό του  κανόνα  που διέπει τις διεθνείς σχέσεις είναι ότι ουδείς θεωρεί ότι σου οφείλει όταν προσφέρεις χωρίς να ζητάς ανταλλάγματα. 

 

Η επί δεκαετίες  μονόπλευρη πολιτική αυτή της Ελλάδος  ζημίωσε βαθιά την θέση μας στην Ουάσινγκτον .Στον Λευκό Οίκο, στα επί μέρους Υπουργεία, στις  Υπηρεσίες Πληροφοριών  στα Κέντρα Ερευνών και στα Μέσα Ενημέρωσης. Κυρίως όμως στο Κογκρέσο. Η άνευ προηγουμένου ενίσχυση της πολυσχιδούς συνεργασίας της Τουρκίας με το Ισραήλ στην 30ετία 1980-2009, την κατέστησε ως τον   «αναντικατάστατο σύμμαχο και φίλο» λόγω ακριβώς και των προνομιακών της  σχέσεων με το Ισραήλ. Τον Δεκέμβριο του 2006 ,κατέγραψα στο ημερολόγιο μου την εκμυστήρευση  του κ. Robert Wexler ,Δημοκρατικού Βουλευτή της Φλόριντα ,Προέδρου της Υπο-Επιτροπής για την Ευρώπη στην Βουλή των  Αντιπροσώπων και  συμπροέδρου της πανίσχυρης  τότε Ομάδας Φιλίας με την Τουρκία (Turkish Caucus): “η φιλική στάση της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ αποτελεί  το βασικό μου κίνητρο και κριτήριο για τις θέσεις που λαμβάνω…». Σύντομα ο δημοκρατικός  βουλευτής είχε γίνει μέλος

τότε  διαρκώς αναπτυσσόμενου ελληνικού CAUCUS και εκ των σταθερών  υποστηρικτών των ( τότε) θέσεων  μας  στο Μακεδονικό.

 

Με σημερινά δεδομένα –οι αιματηρές συγκρούσεις κλιμακώνονται την στιγμή αυτή- τολμώ να κάνω ορισμένες πρώτες εκτιμήσεις. Ξεπερνούν αναμφίβολα τόσο τα αίτια όσο και την αφορμή της  νέας σύγκρουσης:

 

-Ο λεγόμενος Αραβικός κόσμος όπως παλιότερα τον γνωρίζαμε και τον εννοούσαμε δεν υπάρχει πλέον. Για μία σημαντική ομάδα αραβικών χωρών με  επικεφαλής την Σαουδική Αραβία –όπως επισημοποίησαν και οι Συμφωνίες του Αβραάμ, παρακαταθήκη του Προέδρου  Ντόναλντ Τραμπ-το Ισραήλ  είναι  απαραίτητος και αναγκαίος 

σύμμαχος  για την αναχαίτιση και αντιμετώπιση του Ιράν. Η σταθερή αυτή  επιβάλλει το μέτρο και το περιεχόμενο των αντιδράσεων ή απάθειας τους.

 

-Οι Παλαιστίνιοι παρά τις επιμέρους συμφωνίες που είχαν γίνει είναι διαιρημένοι μεταξύ των μετριοπαθών (Πρόεδρος Μαχμούτ Αμπάς) και της ακραίας μεν δημοφιλούς δε στα κατεχόμενα Χαμάς η οποία έχει και σύγχρονο εξοπλισμό. Αποτελούν πάρεργο  και ενόχληση μάλλον παρά προτεραιότητα για μία σειρά σημαντικών αραβικών χωρών.

 

- Ο Πρόεδρος της Τουρκίας κ. Ερντογάν δεν αποτελεί την έκπληξη. Είναι συνεπής με όσα πιστεύει, διακηρύσσει και πράττει. Μετέτρεψε χωρίς ουσιαστική αντίδραση –η Ορθόδοξος Ρωσία  μάλλον ευχαρίστως την απεδέχθη με την προσβλητικά ειρωνική δήλωση του Εκπροσώπου της Προεδρίας--την Αγία Σοφία σε λατρευτικό τέμενος των Μουσουλμάνων. Είχε ταυτόχρονα  προαναγγείλει την παρεμβατική του βούληση  για το ιερό τέμενος  Αλ Ακσά των μουσουλμάνων στην Ιερουσαλήμ.

 

-Απομακρύνεται εντελώς κάθε προοπτική προσπάθειας εξομάλυνσης των σχέσεων Τουρκίας-Ισραήλ. Πέραν του ξεχωριστού ενδιαφέροντος που έχει η εξέλιξη για Κύπρο και Ελλάδα , οι άμεσες συνέπειες  πιθανολογώ ότι θα γίνουν αντιληπτές  για την Τουρκία στην Ουάσιγκτον και δη στο Κογκρέσο. Παρά το γεγονός  ότι τη στιγμή αυτή επικρατεί στον Λευκό Οίκο η θέση ότι η στήριξη στον Πρωθυπουργό κ. Νετανιάχου δεν μπορεί να είναι άνευ όρων και ορίων. Η εχθρική  πολιτική της Τουρκίας απέναντι στο Ισραήλ προσδιορίζει πιθανώς και την θέση της συντριπτικής πλειοψηφίας των μελών του σε ειδικότερα θέματα όπως οι S-400  και τα F-35. Δεν αποκλείεται 

να υπάρξουν  προτάσεις και για νέα αυστηρότερη νομοθεσία με στόχο την Τουρκία. 

 

-Τέλος η προσεκτική δημόσια αντίδραση-δήλωση  του Υπουργείου Εξωτερικών της 11ης Μαΐου, αντανακλά τόσο την στάση αρχής  όσο και  του εθνικού μας συμφέροντος.

 

ΦΩΤΟ: Ανθοδοχείο με ίριδες. / Ζωγραφική, Βινσεντ Βαν Γκογκ