ΗΟΜΟ ΝEXUS

Παρασκευή, Ιουλίου 16, 2021 - 15:50
Από τον Δαρβίνο στην Ενσυνείδητη Πολυπλοκότητα
Από τον Μάριο Νόττα*
Για να νοηματοδοτήσεις το σημερινό πόνημα πρέπει να αναζητήσεις το προηγούμενο τεύχος, του Μάη, όπου σου έγραφα για τον Homo Incorrectus, το Είδος μας, ή –μάλλον- για μία από τις διαστάσεις του.
Σε αυτό, μιλήσαμε για τα γενικά χαρακτηριστικά της Εξέλιξης, προσπελάσαμε το γνώρισμα της απληστίας, διακρίναμε μεταξύ δύο ειδών Πολέμου και δώσαμε παραδείγματα αλιευμένα από την επικαιρότητα.
Σου έταξα πως σήμερα θα ‘δούμε’ παρέα τη νέα Αναδυόμενη πλευρά του Ηοmo, που αποτελεί παράλληλα ένα τεράστιο εξελικτικό άλμα. Τον Homo Nexus, δηλαδή τον Άνθρωπο-Δίκτυο, τον Άνθρωπο των Ευφυών και Πολλαπλών Σχέσεων, τον Άνθρωπο που στην πρόοδό του, έρχεται κοντά στην πολυπλοκότητα της Φύσης, επαληθεύοντας την υπερβατική ρήση ‘Κατ΄Είκόναν και Ομοίωσιν’.
Για να σε σοκάρω, σε εισάγω στην θεώρηση των Εξελιστών, Νευρολόγων και άλλων, που προβλέπουν (βάσει της μέχρι σήμερα παρατήρησης) αλλαγές που δεν αφορούν μόνο τις εγκεφαλικές λειτουργίες, αλλά ακόμα και τη φυσική προσαρμογή του σώματος.
Για παράδειγμα, άκρα πιο λεπτά και ευέλικτα, κρανίο προσαρμοσμένο στις νέες ανάγκες των οργάνων πρόσληψης πληροφορίας και οργανισμό ευεπίφορο σε εμφυτεύματα και γενετικές παρεμβάσεις. Κάτι ακόμα: Ο ρυθμός αυτών των αλλαγών μοιάζει να είναι καταιγιστικός και δεν υπόκειται σε κάποια συμμετρία ή πρότερη εμπειρία.
Αν αναζητήσουμε την σπίθα που άναψε την έμπυρη εξελικτική πορεία που βιώνουμε, δεν θα βρούμε (κόντρα στη κοινή πεποίθηση) ούτε τους υπολογιστές per se, ούτε τη λογαριθμικώς αυξανόμενη αποθησαύριση πληροφοριών.
Αντί για αυτά, θα βρούμε μία ακόμα θεμελιώδη ανάγκη, αντίστοιχη των τριών της εισαγωγής του τεύχους 71 (στέγη, τροφή, ένδυση): Την ανάγκη της Δικτυακής Υπόστασης. Το είδος μας, πλέον, για να επιβιώσει, συντηρηθεί, δημιουργήσει και χαρεί είναι «υποχρεωμένο» να λειτουργεί ως συστατικό μέρος ενός ευρύτερου οργανισμού. Ενός δικτύου πολύπλοκων σχέσεων (και όχι μόνο περίπλοκων – υπάρχει σημαντική διαφορά..) όπου μικρές αλλαγές σε ειδικά σημεία του, επιφέρουν ραγδαίες, αλλά και αέναες αλλαγές σε άλλα, ή στο σύνολο. Ενός δικτύου που αναδεικνύει νέες δεξιότητες και αρετές επιβίωσης / επικράτησης που έχουν στον πυρήνα τους μία μετάλλαξη της Δαρβίνειας Θεώρησης: Από την επιβίωση του πλέον ευπροσάρμοστου, στη διαβίωση του (δικτυακώς) Ενσυνείδητου.
Τι εννοούμε ‘Ενσυνείδητος’ εδώ..; Την δεξιότητα της επίγνωσης του όλου, των μερών και των σχέσεων. Την αντίληψη των επιμέρους ομάδων – κλειδιά και των λεπτοφυών αλληλεξαρτήσεών τους. Την ενσυναίσθηση των ορίων των άλλων. Και τέλος, από την
Φιλοσοφική σκοπιά, το πανταχού παρόν, Σωκρατικό ‘Γνώθι Σεαυτόν’, σε μία παραλλαγή του: Να γνωρίζεις τον εαυτό σου μέσα από τα μάτια των τρίτων, ως οργανικό μέρος του όλου. Κατέχοντας τη σοφία του Προσήμου: Που μπορεί να είναι θετικό, ή αρνητικό.
Με αυτή τη γνώση, να αντιμετωπίζεις τις ατέλειές σου, μέσα από το βλέμμα των εχθρών σου, καθώς -ως αμείλικτοι κριτές σου- έχουν το προνόμιο του να σε κάνουν καλύτερο. Να μετατρέπεις την έχθρα τους σε γνώση αυτοβελτίωσης. Και να επιστρέφεις πλουσιοπάροχα τις ενθαρρύνσεις των Φίλων συμβάλλοντας στο Χρυσόμαλλο Δέρας της Κοινωνίας των Συντρόφων. Αυτή την αμφίσημη αλχημεία της αυτοβελτίωσης, να την ανατροφοδοτείς στο Δίκτυο. Μετουσιώνοντας τον σίδηρο των ‘εμπόλεμων’ λεπτοφυών ροών, σε Χρυσό μίας νέας εποχής Παραγωγικής και Δημιουργικής Ενσυναίσθησης.
Πόσο εφικτά είναι όλα αυτά ; Ο βαθμός δυσκολίας για τον καθένα μας διαφέρει. Για τον ευλογημένο αναχωρητή που έχει αποσυρθεί σε μια μικρή νησιωτική κοινωνία, τα παραπάνω είναι απλώς μια πρόγευση ενός (πιθανώς) εφιαλτικού μέλλοντος, αλλά και μία πρόταση επιβίωσης. Στην άλλη άκρη του τόξου, για ένα φέρελπι φοιτητή, ψηφιακό ‘αυτόχθονα’, ενεργό πολίτη του παγκόσμιου ψηφιακού χωριού τα παραπάνω αφορούν ένα ασυνείδητο για την ώρα εξελικτικό στάδιο, που το βιώνει με την ελπίδα πως έρχονται καλύτερες μέρες.
Η απορία στην άκρη των χειλιών μας είναι μόνο αυτή: Με την πεποίθηση πως αλλάζουμε, σε τι μετατρεπόμαστε ; Είναι ο Homo Nexus ένα βήμα μπροστά, ή κατευθυνόμαστε προς μία Δυστοπία όπου τα περιθώρια αποφάσεων στενεύουν ασφυκτικά, με την επίφαση των «πολλών επιλογών» ; Τα πολλαπλά και διαπλεκόμενα δίκτυα μας δίνουν όντως ευκαιρίες ή μας ελέγχουν επιλεκτικά, δημιουργώντας αόρατες κεντρικές δομές στις οποίες εκχωρούμε συναινετικά ακόμα και τις πιο μικρές λεπτομέρειες της ζωής μας ;
Ένα πρώτο βήμα για τις παιδευμένες αποφάσεις που θα κληθούμε να λάβουμε, είναι το μη-επαναπαυμένο βλέμμα. Αυτό που σε διακρίνει, (με αποδείξεις), αφού άντεξες ως το τέλος της σελίδας.
*Ο Μ.Ν. ‘φορτώνει’ με την ασχήμια που στην επανάληψή της γίνεται ‘αόρατη’ και μοιρολατρικά αποδεκτή. Θεωρώντας τον εαυτό του, την ‘τάξη’ του και τους φίλους του ως μέρος του προβληματος, γράφει για μικρά και μεγάλα εωσφόρα. Σε περιόδους νηφαλιότητας, διευθύνει το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Επικοινωνίας