Περί Κλίμακας και Αναλογίας

Από τον Μάριο Νόττα*

 

Η Ανθρώπινη όραση (όπως και το οπτικό μας πεδίο, η ακοή και οι υπόλοιπες αισθήσεις) είναι περιορισμένη. Αυτό σημαίνει πως ανά πάσα στιγμή, μας ‘μεταφέρει’ ένα μέρος των όσων τεκταίνονται ‘εκεί έξω’. Επομένως η αφετηρία του σημερινού σημειώματος είναι η ανθρώπινη Ατέλεια και η αδυναμία μας να αντιληφθούμε την θέση μας στον χώρο, τον χρόνο και το σύμπαν.  

 

Το μάτι είναι ένας ευαίσθητος δέκτης, μιας σειράς ταλαντώσεων. Όπως και το ανθρώπινο αυτί, μπορεί να υποδεχτεί ένα περιορισμένο εύρος από την άπειρη παλέτα των επισυμβαινομένων γύρω μας. Όταν αυτό συμβεί, καλείται να τα διαμεσολαβήσει. Αυτά τα ερεθίσματα φιλτράρονται στην συνέχεια από τον ‘κεντρικό επεξεργαστή’ μας, τον εγκέφαλο. Ταξινομούνται, συγκρίνονται και αντιπαραβάλλονται με μία σειρά παλαιών εγγραφών, και στην συνέχεια είτε αποθηκεύονται είτε παράγουν ‘δράση’. Αυτή μπορεί να είναι θυμική ή λογική. Στη πρώτη περίπτωση, μπορούν να ‘δημιουργηθούν’ αριστουργήματα, ή να υπάρξουν συγκρούσεις. Στην δεύτερη μπορεί να γίνουν νέες ανακαλύψεις ή να ερμηνευθούν φαινόμενα π.χ. με επαγωγικές μεθόδους. 

 

Την προσοχή σου:  Όπως και σε άλλες περιπτώσεις ‘σύνθεσης’, όταν η δημιουργικότητα συναντήσει την μέθοδο αναδύονται μεγαλουργήματα ξεχωριστής αξίας και χρησιμότητας. 

 

Με την ίδια ατέλεια λοιπόν, (αλλά και με την ίδια συγκλονιστική έκπληξη) που ένα παιδί ανακαλύπτει τα μέλη του, τους γονείς και το περιβάλλον η ανθρωπότητα το 2022 έριξε μια κλεφτή (και πολύ ατελή) ματιά στην Κοιτίδα της: Το τηλεσκόπιο Webb, αυτό το σημείο σύγκλισης της δημιουργικής επιστημοσύνης και της εγγενούς ανθρώπινης περιέργειας, μας  αποκάλυψε στοιχεία από την δημιουργία του σύμπαντος, την γέννηση και τον θάνατο των άστρων, τους σχηματισμούς των ουράνιων αιώρων και –εν τέλει- αποκάλυψε με έναν αδιάψευστο και συμπαγή τρόπο τις κλίμακες της ύπαρξης.

 

Αναλογίσου: Ο τροφοδότης Ήλιος είναι ένα μυστηριώδες αίωρο στην ύπαρξη του οποίου οφείλουμε τις ‘στιγμές’ που αποκαλούμε δισεκατομμύρια χρόνια εξέλιξης. Ημών μόνο;  Όχι βέβαια - δες πιο πάνω τα περί περιορισμένης αντίληψής. Αν, λοιπόν, αυτό το τεράστιο και παρατηρήσιμο θαύμα, η Ηλιακή Σφαίρα, αποτελεί ένα κόκκο της άμμου, στην τεράστια θάλασσα των Ουράνιων Φαινομένων, τι μας λέει αυτό για την δική μας ‘σημασία’ ή ασημαντότητα ; Πόσο ‘μικροί’ μπορεί να είμαστε ως μέρος ενός Χώρου όπου οι Γαλαξίες αποτελούν κουκκίδες στον πίνακα ενός Απεριόριστου και Ασύλληπτου Δημιουργού; Αυτός ο Δημιουργός είναι ‘έξω’ από όλο αυτό, ή μήπως ο Δημιουργός είναι όλο αυτό; Και εμείς ; Που είμαστε εμείς ; Άραγε είμαστε ένα ακόμα δημιούργημα του (αν αυτός είναι ‘έξω’) ή είμαστε μέρος του (αν αυτός είμαστε εμείς).

 

Πάρε ανάσα. Ξαναδιάβασε το παραπάνω: «Αν Αυτός Είμαστε Εμείς». 

 

Τι σημαίνει μια τέτοια πιθανότητα ; Πρόκειται για ιεροσυλία ή μήπως αποτελεί Έπαρση; 

 

Ας δούμε δύο σχετικές οδηγίες στο Ανθρώπινο Εγχειρίδιο Χρήσης: Τις μεγάλες Φιλοσοφικές Παραδοχές, ή μάλλον δύο από τις πιο γνωστές: Πρώτα του Ερμή του Τρισμέγιστου, στον οποίο αποδίδεται το ‘Ως Άνω και Κάτω’. Μας υποδεικνύει πως δεν υπάρχουν ‘μεγάλα και μικρά’. Υπάρχει μόνο ο αιώνιος κανόνας της Αναλογίας. Τα διλήμματά μας, οι αγωνίες, οι αγάπες οι έλξεις και οι απώσεις επαναλαμβάνονται σε άπειρα δυνητικά περιβάλλοντα πολλαπλώς μεγαλύτερης κλίμακας ή απειροελάχιστου κλασματικότητας, με ακρίβεια και αντιστοιχία. 

 

Έπειτα, εκείνη του Χριστιανισμού και ειδικότερα του εδαφίου περί της ανθρώπινης φύσης που φέρεται απλώς να καθρεπτίζει την Θεότητα: Το Δημιούργημα (Άνθρωπος) είναι κατασκευασμένο «κατ’ Εικόνα και Ομοίωσιν» του Δημιουργού.

 

Υπάρχει τρόπος επαλήθευσης των παραπάνω; Ναι, θα σου προτείνω έναν,  μαθηματικό μεν, απλής λογικής δε. Θα κάνουμε μερικές παρατηρήσεις, ακολουθώντας μία «εργαστηριακώς αποδείξιμη» μέθοδο. 

 

Μοιάζει πως υπάρχουν δύο μεγάλα ‘αδιέξοδα’ στην αυτοθεώρησή μας. Το ένα σχετίζεται με τον Χώρο και το άλλο με τον Χρόνο. Αφήνοντας το σκέλος του Χρόνου στην άκρη (δύσκολο, καθώς τα δύο συμφύρονται σε ένα Σύμπαν περισσοτέρων των τριών διαστάσεων) θα κινηθούμε προς δύο κατευθύνσεις του ‘Χώρου’: Προς το απείρως μεγάλο και προς το απείρως μικρό.

 

Ναι, ο κόσμος των quanta, των μικρο-σωματιδίων δηλαδή, ΔΕΝ διαφέρει ιδιαίτερα από τις συσπειρώσεις Γαλαξιών του απώτερου ‘μεγάλου’ Σύμπαντος. Για την διευρυμένη ανθρώπινη νόηση τα μυστήρια τα φαινόμενα και οι προκλήσεις είναι επίσης «κοινές».

 

Τι μαθηματικό συμπέρασμα άραγε προκύπτει από μία τέτοια παρατήρηση; Είναι απλό: Αν η ταπεινή περατότητά μας ευρίσκεται κάπου μεταξύ του απείρως μεγάλου και του απείρως μικρού και έχει την ικανότητα από την θέση της να αντιλαμβάνεται (μελετάει, επεξεργάζεται, σταδιακώς κατανοεί) τα φαινόμενα των δύο ‘απείρων’, τότε ευρισκόμενη στην αντικειμενική ‘διαμεσότητα’ μεταξύ των δύο ακραίων ‘καταστάσεων’..

 

…η Θέση της ως Θεωρού (και σταδιακώς Μετόχου) είναι Προνομιακή: Ως τέτοια συμμετέχει του Θαύματος με τρόπο καθοριστικό, συμμετοχικό και καθόλου παθητικό. Αν μετέχει του Θαύματος, τότε μετέχει της Θεότητας. 

 

Όπερ Έδει Δείξαι. 

 

(..ή μήπως τα παραπάνω υπαγορεύονται από το πανίσχυρο ένστικτο της Άρνησης της Θνητότητας ;) 

 

*Ο Μ.Ν. ‘φορτώνει’ με την ασχήμια που στην επανάληψή της γίνεται ‘αόρατη’ και μοιρολατρικά αποδεκτή. Θεωρώντας τον εαυτό του, την ‘τάξη’ του και τους φίλους του ως μέρος του προβληματος, γράφει για μικρά και μεγάλα εωσφόρα. Σε περιόδους νηφαλιότητας διευθύνει το ECI – European Communication Institute'