Μνημόνιο ΙΙΙ και τράπεζες

Τέλος στη δυνατότητα των ελληνικών τραπεζών να συμψηφίζουν ζημίες από προβλέψεις και διαγραφές μη εξυπηρετούμενων δανείων με αναβαλλόμενο φόρο αναμένεται να δοθεί σύντομα με άμεση συνέπεια την αύξηση του ύψους των ζημιών που θα υποχρεωθούν να εγγράψουν οι τράπεζες στο δεύτερο εξάμηνο του τρέχοντος έτους. Η εξέλιξη αυτή αναμένεται να επηρεάσει και τον λογαριασμό των κεφαλαιακών αναγκών των τραπεζών, αλλά έχει ήδη προεξοφληθεί από την αγορά.

Το Μνημόνιο ΙΙΙ, που συμφώνησαν πρόσφατα η Ελλάδα με τους δανειστές της, προβλέπει την τροποποίηση του νόμου Χαρδούβελη για τις εκκαθαρισμένες και οριστικές αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις (deferred tax credits), με στόχο την ελαχιστοποίηση της χρηματοδότησης από το νέο πρόγραμμα και τον περιορισμό της σύνδεσης μεταξύ τραπεζών και κράτους.
Ουσιαστικά, η απελθούσα κυβέρνηση και οι θεσμοί συμφώνησαν να σταματήσει η αναγνώριση νέου αναβαλλόμενου φόρου από τις τράπεζες, ώστε να μειωθεί η δημοσιονομική επίπτωση.

Με βάση το υφιστάμενο θεσμικό πλαίσιο, οι τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να σχηματίζουν οριστικές και εκκαθαρισμένες αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις για ζημία που προκύπτει από σχηματισμό προβλέψεων και διαγραφών επί δανείων. Προϋπόθεση είναι τα παραπάνω δάνεια να έχουν χορηγηθεί έως την 31η Δεκεμβρίου του 2014.

Oι θεσμοί έχουν ζητήσει να τροποποιηθεί η παραπάνω διάταξη καθώς στο τέλος του 2014 τα deferred tax credits για τις τέσσερις συστημικές τράπεζες έφθασαν στα 12,5 δισ. ευρώ, αποτελώντας σημαντικό μέρος των εποπτικών τους κεφαλαίων. Αντίστοιχη είναι και η στάση της Διεύθυνσης Ανταγωνισμού της Κομισιόν (DG Comp).

Ειδικότερα, οι θεσμοί απαίτησαν να επαναδιατυπωθεί η διάταξη με τέτοιο τρόπο ώστε να αναγνωρίζονται ως οριστικές και εκκαθαρισμένες οι αναβαλλόμενες φορολογικές απαιτήσεις που σχηματίστηκαν έως την 31η Δεκεμβρίου του 2014, ή στην καλύτερη περίπτωση έως την 30ή Ιουνίου του 2015.

Η διακοπή της αναγνώρισης νέων αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων θα αυξήσει τις ζημίες της τρέχουσας χρήσης καθώς οι τράπεζες θα υποχρεωθούν να σχηματίσουν στο γ' και δ' τρίμηνο νέες μεγάλες προβλέψεις και διαγραφές, λόγω της αύξησης των καθυστερήσεων και των αποτελεσμάτων της αξιολόγησης ποιότητας στοιχείων ενεργητικού (Asset Quality Review-AQR).

Σύμφωνα με πληροφορίες, τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια έχουν φθάσει σήμερα στο 41% του χαρτοφυλακίου χορηγήσεων από 35% στο τέλος του πρώτου τριμήνου, εξαιτίας της ισχυρής αβεβαιότητας και της επιβολής των capital controls.

Η εκτόξευση των καθυστερήσεων, σε συνδυασμό με την πρόθεση να απαγορευτεί η αναγνώριση νέων αναβαλλόμενων φορολογικών απαιτήσεων για ζημίες πιστωτικού κινδύνου από την 1η-7-2015, αναμένεται να οδηγήσει σε εκτόξευση προβλέψεων.

Από την εξέλιξη αυτή θα επηρεαστούν και οι κεφαλαιακές ανάγκες των τραπεζών, καθώς θα μειωθεί η τρέχουσα και η μελλοντική καθαρή τους θέση, καθώς δεν θα μπορούν να εκπίπτουν μέσω του αναβαλλόμενου φόρου μέρος της ζημίας για προβλέψεις και διαγραφές.